Jismoniy tayyorgarlik

Turnikda osilib turish. Turnikni to‘g‘ri o‘rta ushlash bilan mustahkam ushlaymiz va unga osilib turamiz. Erdan sakrab ko‘tarilgandan so‘ng, biz yuqoriga ko‘tarilishimiz uchun kuch sarflashimiz shart emas va bu usulda oyoqlarimizni turnikga tashlash ancha oson bo‘ladi.
Tortinish. Iyagimiz turnikdan yuqorida bo‘lishi uchun o‘zimizni kuch bilan ko‘tarishga majbur qilishimiz kerak. Avval tortinishni, keyin esa oyoqni ko‘tarishni amalga oshirishimiz mumkin, lekin oyoqni ko‘tarish bilan bir vaqtning o‘zida tortinishni bajarish yaxshiroqdir. Bu mashqni bajarishimizda ancha oson bo‘ladi.
Oyoqlarni turnikka ko‘tarish. Yuqorida aytib o‘tganimizdek, yuqoriga tortingandan keyin oyoqlarimiz ko‘tarishimiz mumkin, ammo bu ikki harakatni bir vaqtning o‘zida bajarish ancha samaralidir.
O‘zimizni aylantirish. Oyoqlarni bir vaqtning o‘zida tortish va ko‘tarish turnikning boshqa tomonidagi turnik sathidan yuqoriga chiqadi. Keyin oyoqlar og‘irlasha boshlaydi. Ular pastga tushadi va tanamiz turnikdan yuqoriga ko‘tariladi. Biz o‘zimizni turnikda tayangan xolatda bo‘lamiz.

3-rasm . Turnikda ko‘tarilib aylanish mashqining bajarilish texnikasi (ketma-ketligi)


Elementni bajarishda ba’zi bir cheklovlar
Quyidagi hollarda ko‘tarilib aylanishni bajarishga urinmaslik kerak:
agar talabaning tirsaklari, elka bo‘g‘imlari yoki bilaklari shikastlangan bo‘lsa (bu holda, turnikda bir muddat mashq qilishni to‘xtatgan ma’qul);
vestibulyar apparatlar bilan bog‘liq muammolar mavjud bo‘lsa (yuqorida aytib o‘tilganidek, bosh aylanishi xolatlari bo‘lsa);
yuqori yoki past qon bosimi, bosh og‘rig‘i mavjud bo‘lsa.


Qarshi ko‘rsatmalar
Qoida tariqasida, o‘z organizmining xususiyatlarini yaxshi biladigan va etarli jismoniy kuchga ega bo‘lgan, yaxshi tayyorgarlikka ega talabalar ko‘tarilish bilan aylanish mashqini bajarishlari mumkin.
Ammo har qanday holatda, biz mumkin bo‘lgan qarshi ko‘rsatmalarni sanab o‘tishimiz kerak:
panja, tirsak yoki elka bo‘g‘imlarining shikastlanishi;
qon bosimi, bosh og‘rig‘i va boshning har qanday kasalliklari bilan bog‘liq muammolar;
harakatlarni o‘zaro uyg‘unligining buzilishi.
Bunday holda, qo‘llar bo‘shashib chiqib ketish va jarohat olish xavfi mavjud. Ya’ni, birinchi navbatda turnikdagi asosiy elementlarni o‘rganishimiz kerak.