Jismoniy tarbiya

Dugish (Tuqish) o‘yini
0 ‘zbek  xalqining  jang o v ar  musobaqalaridan  biri  o ‘tmishda 
shunday  nomlangan.  M usobaqa,  k o ‘pgina  bayram  va  sayillar,  to‘ylar 
tugashi  arafasida  uyushtirilgan.  U nda  asosan  o‘n  sakkiz-  yigirma  besh 
yoshlar  atrofidagi  yigitlar  ishtirok  etishgan.  Qishloq  yigitlarining 
jangovarligi,  dovyurakligi,  chidam liligi  va  chaqqonligini  sinab  ko‘rish 
maqsadida  oqsoqollar  ikki  qishloq,  mahalla  yoki  ko‘cha  bolalarini  bir 
joyga to ‘plab  «qishloq  bilan  qishloq  dugish»  deb  e’lon  qilgan.  Shundan 
keyin  ikki  tara f  yigitlari  bir-birlariga  qarshi  «jang»  boshlaydilar.  Bu 
«jang»  musobaqalari  hozirgi  zam on  Olimpiada  o ‘yinlarini  eslatib,  har 
xil  sport  turlaridan  iborat  musobaqaning  o‘ziga  xos  shartlari  bor.  Unga 
amal  qilish  barcha  ishtirokchilar  uchun  majburiydir.  0 ‘yinning  asosiy 
sharti  shundan  iboratki,  «jang»da  o ‘z  raqiblarning  nozik joylariga  urish 
q a t’iyan taqiqlanadi.
Ikki  jam oa  (qishloq)  o ‘rtasidagi  daryo,  ko‘cha,  tepalik  ular 
uchun chegara hisoblanadi.  0 ‘yinning hakamlari boMadi,  ular  har  ikkala 
jam oa  vakillarini  o‘zaro  kelishuvi  bilan  saylanib,  musobaqalarni  olib 
boradilar.  0 ‘yinda  «jangchi»lar  qo‘lga  qurol  olishi  yoki  boshqa 
vositalardan  foydalanishi  m um kin  emas.  Musobaqada  g ‘irromlik  qilgan 
va  qoidani  buzgan  ishtirokchilam i  hakamlar  o‘yindan  chetlashtiradilar. 
0 ‘yinlar  sharoit  va  im koniyatga  k o ‘ra  3-  4  soat  davom  etadi.  Har  bir 
qishloqning  eng  kuchli  bahodiri  o ‘z  yigitlariga  sardorlik  qiladi.  Dugish 
o ‘yini  qatnashuvchilari jangovar  sharq yakka  kurashi  sirlarining  barcha 
usullarini nihoyat yuqori  darajada yaxshi  o‘zlashtirganligi  hozirgi  kunda 
ham el  og‘zidan tushmay  keladi.  0 ‘zbek xalqi  orasida  bu musobaqaning 
k o ‘p  hududlarda  bir  qancha  turlari  uchraydi  (Turon,  farg‘onacha, 
buxorocha  kurash  usullari).  Bu  o ‘yin  asosan  hayotiy  ko‘nikma  va  sport 
elementlarining  m ustahkamlash  uchun  qo‘llaniladi.  Ayrim  paytlarda 
vosita,  yordamchi  vosita  sifatida  ham   foydalanishi  mumkin.  Jismoniy 
tarbiya  darsida  oldingi  darslarda  o ‘rgatilgan  harakatlarni  ushbu  o ‘yin 
orqali mustahkamlanadi.