Jismlarning harakati. Fazo va vaqt darsning maqsadi a

Aravachalar to'qnashmasdan oldin ham, to'qnashgandan keyin ham ularning impulslari yig'indisi nolga teng.


Massalari va tezliklari har xil bo'lganda jismlar impulsi
2- tajriba. Aravachalar massalari turlicha — m_] va m₂ bo'lsin. 88-rasmdagidek ularni relsga o'rnatib, binnchisiga v,, ikkinchi.Mga qarama-qaishi yo'nalishda v₂ tezlik beramiz. Aravachalar to'qnashgandan keyin mos ravishda v\ va v'₂tezliklar bilan ortga qayta boshlaydi.
Bu tenglikning chap tomoni aravachalarning to'qnashishidan oldingi, o'ng tomoni esa to'qnashgandan keyingi impulslari yig'indisini ifodalaydi. Demak, aravachalar bir-biri bilan to qnashganda ham ular impulslanning yig'indisi o’zgarmay qoladi, ya'ni impulslar yig'indisi saqlanadi.


Impulsning saqlanish qonuni ta'rifi
Yuqorida yopiq sistemada ikki jismning o'zaro ta'sirlashishi natijasida impulslanning saqlanishini ko'rdik. Agar yopiq sistemada ko'p jismlar olinganda ham o'zaro ta'sirlashuvchi jismlarning impulslari yig'indisi o'zgarrray qolishini, ya'ni saqlanishini isbot qilish mumkin. Umumiy holda impulsning saqlanish qonuni quyidagicha ta'riflanadi:
Yopiq sistemani tashkil etuvchi jismlar impulslarining yig’indisi saqlanadi.


m_] v_] + m₂ v₂= m_] v_]’ + m₂ v₂’
Impulsning saqlanish qonuni fizikaning asosiy qonunlaridan biridir Bu qonun faqat makroskopik jismlarning o'zaro ta'siri uchun emas, balki molekulalar, atomlar, elementar zarralarmng o'zaro ta'siri uchun ham o'rinlidir.