21.Патриархал ва ота уруғи муносабатларининг юзага келиши. Ота уруги – патриархат мил.авв. Ш минг йилликда пайдо булган булиб, унинг сабаби, дехкончилдикнинг ривожланиши ва мехнат куролларини такомиллашиши куп иш кучи талаб кила бошлади. Натижада бу ишлар эркакларнинг зиммасига тушади ва она уруги матриархатнинг роли пасайиб, ота уругининг роли кучая бошлади. Ота уруги даврида иккинчи ижтимоий мехнат таксимоти – темирчилик пайдо булди. Натижада кишиларнинг мехнатининг самарадорлигини оширди. Ота уруги даврида моногам оила пайдо булди. Ота уруги даврида одамлар темирни узлаштириб олдилар.
22. . Ибтидоий тасвирий санъатнинг пайдо бўлиши Жаҳон тарихида ибтидоий тасвирий санъат пайдо бўлиши сўнгги палеолит даврига оиддир. Тасвирий санатнинг илк намунаси Испаниядаги Алтамир ғори саналади. Ўрта Осиёда эса унгурлар ва қоятошларга ишланган расмлар Мезолит даврида пайдо бўлади. Неолит даврида эса тасвирий санат янги асосда ривожланиш босқичига ўтади. Ўлкамиздаги қоятош расмларининг энг нодир намуналари Зараутсой, Саримишсой, Биронсой, Кўксарой, Такатош, Тераклисой кабилар бўлиб улар юздан ортиқни ташкил қилади. Мазкур жойлардаги қоятошларда Ўзбекистоннинг қадимги ва ҳозирги ҳайвонот олами вакилларининг расмларини кузатиш мумкин. Унда одамлар, ов, йиртқич ҳайвонлар тўқнашувлари манзаралари тасвирланган. Республикамиздаги энг қадимги расмлар Сурхондарёдаги Зараутсойда бўлиб, бу расмлар мезолит-неолит яъни Мил.авв VIII-IV мингйилликларга оиддир. Қоятош расмлар қадимги аждодларимизнинг ғоявий қарашлари ва диний эътиқодларини ўрганишда муҳим аҳамиятга эгадир. Айни пайтда қоятош расмлари ўзига хос санъат асари бўлиб, улар орқали биз ибтидоий ва қадимги одамларнинг санъати, эстетик истедоди юқори даражада бўлганлигини билиб олишимиз мумкин.
23.Давлатчилик тушунчаси. Жаҳонда илк давлатлар пайдо бўлишининг асосий омиллари. Бизга маълумки жаҳондаги дастлабки давлатлар бундан 6 минг йил илгари пайдо бўлган. Улар асосан Месопотамия ва Мисрда кейинчалик Хитой, Ҳиндистон ва бошқа мамлакатларда пайдо бўлди. Марказий Осиёда эса дастлабки давлатлар бундан 3 минг йил олдин пайдо бўлган. Булар Катта Хоразм ва Қадимги Бақтрриядир. Бу ҳақда Авестода ва Эрондаги Беҳустун ёзувларида ҳамда Юнон, Рим тарихчиларнинг асарларида маълумотлар берилган. Бизга маълумки қадимда ўлкамизда Хоразмликлар, Бақтрияликлар, Суғдийлар, Сак ва Массагетлар кўчманчилик ва чорвачилик билан шуғулланиб келишган. Бу давлат аҳолиси кўплаб давлатлар билан савдо алоқалари ўрнатилган. Бақтрия худудига ҳозирги Қашқадарё, Сурхандарё, Авғонистоннинг шимолий қисми, ва Тожикистоннинг джанубий қисми унинг маркази Бақтр шаҳри бўлган.
Do'stlaringiz bilan baham: |