Jamurad yangiboyevich, amirov

Ayirish  yo‘li  bilan  yog‘i  olingan  suzma,  sut  kislotalali  ivitqi  va  shirdon 
qorin fermenti yoki pepsin ivitqisi qo‘shilib tayyorlanadi. 
Oddiy usulda (odatdagi) suzma ishlab chiqarish jarayoni. Tabiiy yog‘i 
olingan sutga, nordon sut kislotali ivitqi qo‘shish yo‘li bilan tayyorlanadi.  
Texnologiyasi  quyidagi  jarayonlarni  o‘z  ichiga  oladi;  sutni  qizdirish, 
tozalash,  me‘yorlashtirish,  pasterlash  (80 
0
S,  20-30  sek),  sovutish  va  ivitqi 
qo‘shish  (mezofil  streptokok),  sutni  uyushi  28-34
0
S  da  olib  boriladi.  Ivitqi  sut 
hajmining 5-8 % tashkil qiladi. 
Mahsulotga  ivitqi  qo‘shilgandan  so‘ng,  u  doimo  aralashtirilib  turiladi, 
so‘ngra  6-8  soat  suzma  hosil  bo‘lishi  uchun  tinch  qo‘yiladi.  So‘ngra  tayyor 
mahsulot  hosil  bo‘ladi,  ya’ni  zardobi  ajraladi.  Nordonligi  60-86
0 
T  ga 
yetkaziladi. 
Agar suzma shirdon qorin fermenti yordamida tayyorlansa, 1 t sutga 500 g 
kalsiy  xlor  va  1  g  shirdon  qorin  fermenti  qo‘shiladi.  Kalsiy  xlor  40%,  ferment 
esa 1 % eritma holda qo‘shiladi.  

---

 
322 
Oldin tayyorlangan sutga nordon sut kislotali ivitqi qo‘shiladi, so‘ngra 2,5-
3  soatdan  so‘ng,  kislotaligi  30-35 
0
T  bo‘lsa,  kalsiy  xlor  va  shirdon  fermenti 
qo‘shiladi. 
Mahsulot  2-3  marta  aralashtiriladi.  So‘ng  18-20
0
S  da,  6-8  soat  saqlanadi, 
mahsulotning nordonligi 60
0
T ko‘tariladi. Sutning uyugan qismi 2x2 sm qismda 
kesiladi.  So‘ngra  1  soat  tinch  qo‘yiladi.  Mahsulot  nordonligi  80
0
T  ga  yetadi. 
So‘ngra  mahsulot,  3x6  sm  qismda  kesiladi  va  10-15  minut  tinch  qo‘yiladi. 
Zardob  tez  chiqishi  uchun,  (30  minut  )  40-45
0
S  qizdiriladi  va  zardobi 
chiqariladi. So‘ng sovutilib, 8
0
S haroratda saqlanadi. Maxsus sopollarga solinib, 
1 soat atrofida zardobi chiqishi uchun preslanadi (siqiladi). Qoplarning hajmi 7-
10  kg  teng  bo‘ladi.  Suzmani  siqish  uning  namligi  me’yorga  kelguncha  davom 
ettiriladi. Zichlash 3-6
0
S haroratli maxsus binoda olib boriladi. 
Hozirgi  vaqtda  zavodlarda  suzma  tayyorlashda  maxsus  apparatlardan 
foydalanilmoqda.  Barcha  ish  jarayonlari  shu  apparatda  amalga  oshiriladi. 
Bunda, qo‘l kuchi kam sarflanadi, ishlab chiqarish quvvati esa yuqori bo‘ladi.