Jalilova s. X. Taraqqiyot psixologiyasi va differentsial psixologiya

O`z-o`zini tekshirish uchun savollar:

1. 
   Kichik maktab yosh davrida jismoniy rivojlanishda qanday o`zgarishlar sodir bo`ladi?
   
2. 
   Bolaning maktabga qadam qo`yishi bilan uning mavqei qanday o`zgaradi?
   
3. 
   1-sinf o`quvchilarida qanday qiyinchiliklar uchraydi?
   
4. 
   Bu davrda bilish jarayonlari rivojlanishiga nimalar ta`sir ko`rsatadi?
   
5. 
   Shaxs rivojlanishida qanday yangi tuzilmalar paydo bo`ladi?
   

O‘SMIRLIK DAVRI
REJA

1. 
   O‘smirlik davrida jismoniy rivojlanish xususiyatlari.
   
2. 
   O‘smirlik davrida yuzaga keluvchi asosiy o‘zgarishlar (kattalik hissi).
   
3. 
   O‘smir bilan kattalar o‘rtasida vujudga keladigan ziddiyatlar va ularning sabablari.
   
4. 
   O‘smirlar o‘quv faoliyati xususiyatlari.
   
5. 
   O‘smir shaxsining shaxsining rivojlanishi.
   

Tayanch iboralar: akseleratsiya, kattalik hissi, tengdoshlar bilan bo`ladigan muloqot, yangi psixologik tuzilmalar.
O`smirlik davri 11-15 yoshlarni o`z ichiga oladi. Lekin bu yosh chegaralari shartli bo`lib,unga akseleratciya hodisasi ta`sir ko`rsatadi.
Akseleratciya – shaxs psixik rivojlanishining tezlashishi, jadallashishi.

Bu davrda jismoniy rivojlanishda jiddiy o`zgarishlar sodir bo`ladi. Bo‘y 11-12 yoshdan 6-7 sm dan 10 sm gacha o‘sadi, lekin qizlarda oldinroq boradi, 13-14 yoshdan ikkala jins o‘rta bo‘y o‘sishi baravarlashadi. 15 yoshdan o‘g‘il bolalar o‘sishida qizlardan oldinda boradi. Tananing umumiy hajmidan 7-8 % ini qon tashkil qiladi, qon bosimi birmuncha oshadi: simob ustuning 110-115 mm darajada boradi. YUrak qisqarish chastotasi bir muncha sekinlashadi: 11 yoshda minutiga 85-90 marta ursa, 14-15 yoshda 70 martagacha pasayadi.

11-12 yoshda o‘smirning ichki sekretsiya bezlari qayta quriladi. Gipofizning old qismidan ishlab chiqariladigan garmonlar gavdaning o‘sishini ta’minlaydi. Gipofiz o‘rta qismi kuchayishi sababli pigmentlar almashinishi o‘zgaradi, natijada soch qorayishi, yuzlarning oqarishi kuzatiladi. Qalqonsimon bezning funksiyasi ham kuchayadi. Bu bez ishlab chiqaradigan tiroksin garmoni organizmda modda almashinuvi va energiya sarfini orttiradi.