Жабборов, Рустам 100 жумбоқли ҳикоя / Рустам Жабборов. Тошкент: Янги

ВАЗИР ЖОНИНИ АСРАБ ҚОЛДИ
Қадимда бир шоҳ ўзининг хурмача қилиқлари, ин-
жиқлиги, адолатсизлиги билан ном чиқарганди. У ҳатто 
энг яқин мулозимларини ҳам арзимаган қилмишлари 
учун қаттиқ жазоларга ҳукм қилар, таҳқирлар, уларнинг 
устидан кулиш учун турфа усулларни ўйлаб топарди. 
Шоҳнинг бир одил вазири бор эди. У ҳар қандай ва-
зиятдан осонгина чиқиб кета олиши билан бошқалар-
дан ажралиб турарди. Шу пайтгача шоҳ бир қанча ва-
зирни арзимас баҳоналар билан ўлимга ҳукм қилса-да, 
оқил вазир ўзининг ўткир зеҳни, фаросати билан ўз жо-
нини қутқариб қоларди. 
Нимадир бўлдию, кунларнинг бирида шоҳ оқил ва-
зирнинг қайсидир ҳаракатидан қаттиқ ғазабга минди. 
Дарҳол жаллодни чақириб, уни ўлимга буюрди. Сарой 
аҳли шоҳнинг сажъиясини яхши биларди. Баъзида шоҳ 
кимларнидир ўлимга ҳукм қилганидан сўнг, фикри ўзга-
риб қолар, «фалончини нега дарров ўлдириб юбординг-
лар, бир икки кун кутмадинглар» деб маломат қилмас-
лиги учун маҳкумлар маълум муддат сақлаб туриларди. 
Оқил вазирни бир ҳафта зиндонда сақлашди. Бе-
хосдан шоҳнинг эсига ўша вазир тушиб қолди ва аъён-
ларига юзлади:
– Қани у? Уни ўлдириб юбордингларми?
– Олампаноҳ, ул нобакор муқаррар ўлим даҳшатини 
ўйлаб, кўпроқ азоблансин дея бир муддат ҳибсда ушлаб 
тургандик, – дейишди унга аъёнлар.
– Яхши, дарров уни олдимга олиб келинглар!
Шоҳнинг миясига яна бир ажабтовур режа туғилган, 
у яна кўнгилхушликни тусаб қолганди. Маҳбус вазирни 
шоҳнинг ҳузурига олиб келишди. Шўрлик вазир чиндан 
ҳам бир ҳафтада ўзини анчагина олдириб қўйганди. 
– Хўш, донолар доноси, – деди шоҳ унга истеҳзоли 
қараб. – Ўлимдан бошқа ҳамма нарсанинг чораси бор. 

---

Рустам Жабборов
120
Тўғрими? Лекин, сен жуда ақллисан-ку, балки ўлимдан 
ҳам қутулишнинг йўлини топа оларсан?
– Ҳар ким пешонасига битилганини кўради, олампа-
ноҳ, – деди вазир ерга қараб. – Агар тақдиримда ўлим 
битилган бўлса, унда мен нима ҳам қила олардим?
– Менга ҳозироқ битта хўроз топиб келинглар, – деди 
шоҳ муғамбирона илжайиб.
Қисқа фурсатда шоҳнинг амрини бажо келтиришди. 
Сарой аҳли унинг тадбирини ҳам қизиқиш, ҳам қўрқув 
билан кутиб туришарди. 
Шоҳ хўрозни кўздан кечириб, уни вазирга беришни 
буюрди. 
– Мана шу хўрознинг тақдири сенинг қўлингда, – деди 
у вазирга қараб. – Сен уни ҳозироқ ўлдиришинг керак. 
Лекин шарт шуки, сен бу жониворни қай тарзда ўлдир-
санг, жаллод ҳам сени худди шу усулда қатл этади. 
Сарой аҳли шоҳнинг бу бемаъни қароридан ҳайратда, 
бироқ ҳеч ким чурқ этолмасди. Вазир бир зум ўйга толди. 
– Агар жаллод мен қўллаган усулда ўлдира олмаса-чи?
– Кўрамиз, – деди шоҳ кулимсираб. – Агар шундай 
усулни қўллай олсанг ва сени бундай йўл билан ўлди-
ришнинг асло иложи бўлмаса, унда майли, сени озод 
этаман. Яшайвер!
Худди шу онда кутилмаган ҳол юз берди. Вазир хўроз-
ни шундай усулда ўлдирдики, бу усулда вазирни ўлди-
ришнинг ҳеч қандай иложи йўқ эди. Шоҳ унинг заковати-
га яна бир карра таҳсин ўқиди ва уни ўлимдан озод этди.
Савол: Вазир хўрозни қандай усулда ўлдирган бўлиши 
мумкин?
Олтмиш тўртинчи ҳикоя