Жабборов, Рустам 100 жумбоқли ҳикоя / Рустам Жабборов. Тошкент: Янги

УЧИНЧИ ТАЛАБ
Бу воқеа бир неча асрлар муқаддам, аждодларимиз 
умргузарон қилиб ўтган она заминимизда юз берганди. 
Ўша замонларда бу ҳудудда ўзининг одиллиги ва оқил-
лиги билан ном таратган бир хоқон ҳукмронлик қилар-
ди. У ўз халқининг тинчлиги ва омонлиги учун бутун 
умри ва ҳаётини сафарбар этганди. Унинг ҳукмронлик 
йилларида юрт обод бўлди, тинчлик ва омонлик ҳукм 
сурганди.
Кунларнинг бирида ўзининг беомонлиги ва куч-қуд-
рати билан донг қозонган бир салтанат ҳукмдоридан 
элчи келди. Хоқон элчи орқали юборилган мактубни 

---

113
«
100 жумбоқли ҳикоя
»
ўқиб хийла ранжиди. Мактубда қўшни ўлка ҳукмдори 
хоқоннинг энг суюкли отини ҳадя тариқасида жўнатиш-
ни сўраганди. 
Сарой аҳли бу хатнинг мазмунидан хабардор бўлгач, 
ғазабга минди. Ахир от – хоқоннинг куч-қудрати тимсоли 
эмасми? Демак, қўшни ҳукмдорнинг нияти аниқ. Хоқон-
нинг иззат-нафсига тегиб, уни жангга чорламоқчи. 
– Олампаноҳ, изн беринг, қўшинни жангга ҳозирлаб, 
бу малъунни сарнигун қилайлик, – дейишди аъёнлар.
– Тўхтанглар, – қўлини кўтарди хоқон. – Жангда қан-
чадан-қанча мард йигитларимиз нобуд бўлади. Битта 
жонзот уларнинг жонидан азиз бўптими? Шу тулпор ке-
рак экан, олаверсин.
Элчи хоқоннинг арғумоғини етаклаб ўз юртига қайт-
ди. Яна орадан кунлар, ойлар ўтди. Кутилмаганда қўш-
ни ҳукмдор яна хоқонга навбатдаги элчисини юборди. 
Бу галги талаб ҳар қандай кишининг қонини қайна-
тарди. Номада ҳукмдор хоқоннинг севимли аёлини
сўраганди.
– Ахир бу ҳақорат-ку, – хитоб қилди вазири аъзам. – 
Изн беринг, бугуноқ йўлга тушиб, ул иблиснинг салтана-
тини ер билан бир қилиб келайлик.
Хоқон чуқур ўйга толди. Ва ниҳоят жиддий қиёфада 
бош чайқади. 
– Ҳар қанча оғир бўлмасин, бу гал ҳам унинг талаби-
ни бажарамиз. Майли, оқиши мумкин бўлган дарё-дарё 
қонлар олдида битта аёл нима деган гап? 
Сарой аҳли ҳар қанча ғазабга минишмасин, хоқон-
нинг амрига қарши чиқа олишмади. Элчи маликани 
олиб, ўз ҳукмдори қошига равона бўлди. 
Яна орадан анча вақт ўтди. Мамлакатда ҳамон тинч-
лик, осойишталик ҳукм сурурди. Шу билан қўшни ўлка 
ҳукмдорининг иддаолари тугади, деб ўйлаган хоқон янг-
лишганди. 
Кўп ўтмай у яна элчи жўнатди. Султоннинг бу галги 
мактубини ўқиган мулозимлар таажжубга тушишди. Ав-

---

Рустам Жабборов
114
вал сўралган нарсалар олдида бу галгиси арзимасдек ту-
йиларди. Бу сафар ҳукмдор қўшни юрт ҳукмдорининг та-
лабини ҳеч иккиланмай бажо келтиришини кутишганди. 
Бироқ, мактубни ўқиган хоқон қаҳр отига минди. 
Дарҳол қўшинни жангга ҳозирлашни буюрди. Душман-
ни жанг майдонига чорлаб, уни ер билан яксон этиб, 
ортига қайтди. Юрт муқаррар хавфдан халос бўлди ва 
фаровонликда яшашда давом этди. 
Айтинг-чи, қўшни ўлка ҳукмдори учинчи бор хоқон 
олдига қандай талаб қўйган бўлиши мумкин?
Олтмиш биринчи ҳикоя