J kamolov, II. Ismoilov

ikkita  nuqtaviy  zaryadning  o ‘zaro  ta ’sir  kuchi  zaryadlar
 
ko‘paytmasiga  to ‘g ‘ri,  ular  orasidagi  masofaning  kvadratiga  teskari
 
proprotsional  b o iib ,  ularni  birlashtiruvchi  to ‘g ‘ri  chiziq  b o‘yicha
 
yo‘nalgandir.
Kulon qonunining  m atem atik ifodasini quyidagicha yozish  mumkin:
(
1
.
1
)
yoki  vektor  ko£rinishida
r
2
 
r
(
1
.
2
)
1  0

---

Fn
  va 
F
21
  birinchi zaryadning ikkinchi zaryadga va ikkinchisining birinchiga 
ta ’sir kuchi; 
k —
zaryad, masofa va kuchlami o lch ash  uchun qabul qilingan 
birliklar sistemasiga b o g liq  b o lg a n  mutanosiblik koefTitsiyenti.
SI sistemasida (1.1)  ifodadagi 
к =
 
ekanligini hisobga olsak,  (1.1)
47Г£0
quyidagi
F = k ^
4
- f
 
d -3 )
shaklda yoziladi. 
s 0
 -vakuumning elektr doimiysi b o iib ,  uning qiymatini
aniqlash  uchun  zaryad  m iqdorlari  1 
Kl
 =3 -109  SGSE  b o ‘lgan  nuqtaviy 
zaryadlam ing  b ir-b irid an   1 
m
  m asofada  tu rib ,  o ‘zaro  t a ’sir  etish 
kuchlaridan foydalanamiz.  Endi  SGSE birliklar sistemasidagi dinalarda 
ifodalangan zaryadlararo ta ’sir etuvchi  kuchni N yutonga  aylantiraylik:
^
= З . Ц '. З . Ц ’ 
dina  =9  \09  N
 
(1.4)
г2
 
(
102)2
Zaryadni  Ю  larda,  masofani esa m larda ifodalaganimizda,  SI  da
F =
i ^ N
 
ya ’ni 
<1 5 >
(1.4)  va  (1.5)  kuchning  ikki  sistemadagi  ifodasi  b o lg a n i  uchun
9 1 0 9  = — —
4 
ne0  m
bundan  elektr  doimiyning  qiymatini  topamiz:
80  = -------- -------------=  8 ,8 5 -1012  ^  
C  m  =
  8^85•  10  12 —
47i  9 -10  TV -aw 
J   m 
m
Biror muhit  (dielektrik)  dagi  zaryadlaming o ‘zaro ta ’sir kuchi muhit
ta ’siri  bilan  vakuumga  nisbatan  e  m arta  kam  b o ia d i,  shuning  uchun
umum iy holda Kulon qonuni  (1.2)
-  
q xq 2 
r
(
1
.
6
)