J., Barakayev N. R. Tizimli tahlil va qaror qabul qilish asoslari

Muammoning universallik darajasi
. O‘zida xususiy muammolarni 
mujassamlashtirgan umumiy darajadagi muammolar mavjud. Masalan, siyosiy 
boshqaruvda qo‘llaniladigan usul o‘zida xususiy muammolarni qamrab oladi 
(kadrlar, jamoa va lobbi guruhlar shular jumlasidandir). 
2)
Muammoni hal etishning vaqt jihatidan tezlik darajasi. 
Birinchi navbatdan bajaradigan, ikkinchi navbatda bajaradigan, keyinchalik 
bajaradigan va b. 
3)
Muammoning strukturaviy jixatlari
. Bunda muammo fakat bitta soha 
doirasida vujudga kelganligi, ikki yoki undan ortik soha doirasida ifodalanganligi 
nazarda tutiladi. 

---

203 
Tizimli alokadorlikning tasnifi nomli chizmada kursatilganidek, har bir 
tizimli alokadorlik funksionalligi bo‘yicha aloxida urin tutadi. Ularni quyidagi 
kismlar kurinishida ko‘rsatib utish mumkin: 
•
 birinchi qism, 
tizimda retseptorlar bulib, ular tashki va ichki muxit xamda 
turli manbalardan pedagogik faoliyat, pedagogik jarayon, pedagog shaxsi, ta’lim 
oluvchilar, ta’limli manbalarlardan to‘xtovsiz axborot oqimlarini kelib tushishini 
nazarda tutadi; 
•
ikkinchi qismda, 
ma’lumotlarni qayta ishlash deb nomlanib, bunda, 
olingan ma’lumotlar pedagogik faoliyat manfaatidan kelib chiqqan holda tahlil 
etiladi va optimallashtiriladi. YA’ni, ideal holat bilan qiyoslantiriladi; 
•
uchinchi qismda 
qarorlar qabul qilish, ya’ni prognoz va qarorlar variantlar 
saralanib markazga uzatiladi. Ularni amalga oshirish uchun tayyor qarorlar va 
takliflar amalga oshirish qismida, effektorlarga uzatiladi. YA’ni, ijrochilar nafaqat 
qarorlarni bajaradilar, balki qarorlarni amalga oshirish natijalari haqida tizimni 
xabardor qiladilar. SHu tariqa tizimning kirishiga teskari aloqa signal uzatiladi 
Bu o‘rinda, entropiya (lot. o‘zgarish) holatini ham inobatga olish lozim 
bo‘ladi. Negaki, tizim faoliyatini ta’minlashda tasodifiy ob’ektning mavhum 
me’yorlarini xam inobatga olish maqsadga muvofiq. 
Tizimli aloqadorlikning tasnifidan kelib chiqqan holda tizimni jamiyatning 
boshqa tizimlaridan farqi quyidagilar bilan ajralib turadi: 
birinchidan, 
tizim doirasida qabul qilinadigan qarorlar ta’lim muassasalari 
hamda faoliyat bilan shug‘ullanuvchilar uchun majburiy ta’sir kuchiga ega 
bo‘ladi; 
ikkinchidan,
tizim, jamiyatning ijtimoiy-iktisodiy- madaniy-siyosiy 
tizimlari bilan uzviy va ajralmas bog‘liklikdikda faoliyat yuritishib, ularning 
faoliyatini ta’minlashga ko‘mak beradi (kadrlar tayyorlab beradi); 
uchinchidan,
tizim jamiyatning boshqa tizimlariga nisbatan mustakil, 
faoliyatining ijtimoiy mazmundorligi yukori va strategik mazmun kasb etadi. 
YA’ni, faoliyat natijaga (istikbolga) yunaltirilgan bo‘ladi; 

---

204