Изоҳли луғат глоссарий

Maxsus preventsiya — jinoiy javobgarlikka tortilgan muayyan shaxs tomonidan kelajakda ijtimoiy xavfli xattiharakatlar sodir etilishining oldini olish.
Fuqarolarni O’zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasi va qonunlariga rioya etish ruhida tarbiyalash Kodeksda alohida vazifa sifatida belgilangan bo’lib, u huquqiy javobgarlikning eng og’ir turi hisoblangan jinoiy javobgarlikka tortish taxdidi ostida u yoki bu faoliyatni amalga oshirishda xuquqiy mexanizmlarga rioya etishni nazarda tutadi. Aholining huquqiy ongi, xuquqiy savodxonligi va huquqiy madaniyatini oshirish tarbiyaning mohiyatini tashkil etadi.
Mulk JK muhofaza ob’ekti sifatida moddiy dunyoning, shuningdek, mualliflik huquqi ob’ektlari sifatida mulkiy ashyolariga ega bo’lish yuzasidan va shunga bog’liq ravishda ijtimoiy munosabatlarning ma’lum bir guruhi sifatida namoyon bo’ladi.
Aybsizlik prezumptsiyasi jinoyat qonuni nuqtai nazaridan nullum crimen sine lege printsipini qo’llashning xususiy holati, ya’ni ushbu printsipni inson tomonidan sodir etilgan muayyan qilmishta qo’llashdir. To’g’rirog’i, JK qilmishlar tarkibining umumiy shaklini inson faoliyatining muayyan ifodasiga bog’lamagan holda belgilaydi. Shu bilan bir vaqtda, qonuniylik printsip sifatida sodir etilgan qilmishning barcha holatlariga nisbatan qonunni to’liq qo’llashda individual yondashuvni talab qiladi. Individual yondashuv jinoyat sodir etgan muayyan shaxsga nisbatan, muayyan ish bo’yicha chiqarilgan sud hukmida o’z ifodasini topadi.
Sud hukmi — sud hokimiyatining jinoyat ishi yuzasidan chiqarilgan hamda sudlag’guvchining aybdor yoki aybsizligini, jazo chorasini belgilaydigan, shuningdek, sudlanuvchini aybdor yoki aybsiz deb topish natijasida boshqa huquqiy oqibatlarni keltirib chiqaraditan huquqiy akt.
Jinoyatning og’irligi deganda, aybdor tomonidan sodir qilingan jinoiy qilmishning xavflilik darajasi va xususiyatining unga nisbatan tayinlanadigan jazo va boshqa ta’sir chorasiga muvofiq bo’lishi tushuniladi
Jinoyatchi shaxsining ijtimoiy xavfliligi uning ijtimoiy hayotda tutgan o’rni, xulqatvorining huquqqa xilof qat’iy yo’nalishga ega ekanligi yoki unint g’ayriijtimoiy xulqatvoridan dalolat beradi (misol uchun, retsidivist, alkogolli ichimliklar, giyohvandlik vositalari yoki psixotrop moddalar iste’mol qiluvchilar va boshq.).