Изланувчилар online илмий-амалий

1-shakl. 
Paxnatini jinlashni tavsiya etilgan texnologik sxema 
1-shaklda 
mavjud paxtani jinlash texnologik oqimiga qo’shimcha 
regenerator RNS (6) va kondensor KVP-8 (8) va pnevmoquvurlar (7) kiritilgan.
Separator (1) va taqsimlovch shneklar yordamida jin uskunasi (3) ga
uzatilgan paxta jinlangandan so`ng chigitlar chigit yo’g’uvchi konveyer (4) va
elevator (5) yordamida regenerator RNS ga uzatiladi. Regenartorda qoldiq
tolali chigitlar ajratilib pnevmoquvurlar (7) yordamida separator (1) yoki 
kondensor (8) ga uzatiladi. So’ngra asosiy paxta oqimiga qo’shilib qayta jinlanadi. 
Paxta tozalash korxonasi to’liq jinlangan chigitlarni uzatish uchun sep arator yoki
kondensor variantini o’zi tanlashi mumkin. Tavsiya etilgan texnologiyani aosiy 
g’oyasi jinlash jaranini chigit tarog’ini ochiq xolatida amalga oshirish bo’lib, tolani 
chigitlan ajratishni xom-ashyo valigi zichligi yuqori bo’lmagan xolatda o’tkazish 
xisoblanadi. Ishning asosiy maqsadi jin uskunasi chigit tarog’i to’liq ochiq xolda
ishlaganda ajralib chiqayotgan chigitdagi qoldiq toladorlik va unga jin ish
unumini ta’siri aniqlashdan iborat. Tajriba CHinobod paxta tozalash korxonasida 
5DP-130 jin uskunasida S-6524 2/1 navli, namligi 8.4 % iflosligi 1.7 % bo’lgan 
paxtada o’tkazildi. Tajriba matematik rejalashtirish asosida o’tkazildi. CHiquvchi 
ko’rsatkich (U) sifatida jinlangan chigitdagi qoldiq toladorlik unga ta’sir etuvchi
omillar sifatida esa chigit tarog’ini joylashuvi sifatiy ko’rsatkich bo’lib, 
uni qisilgan xolati -1, to’liq ochiq xolati +1, normal xolati 0 deb olindi. 
Ish unumdorligi minimal qiymati 2.2 t/s, maksimal ko’rsatkichi 5t/s deb
qabul qilindi. Tajriba natijalari byo’icha quyidagi regressiya tenglamasi 
olindi. 
Y=1.24+0.343x1+0.663x2+0.21x1x2 (1) 
 
Olingan 
tenglamalardagi 
keffitsientlarni 
ahamiyatliligi 
student
kriteriyasi yordamida, tenglamani adekvatligi esa Fisher kriteriyasi bilan
aniqlandi. Olingan tenglamalardan ko’rinib turibdiki jin ish unumdorligi 
koeffitsienti 0.663 chigit tarog’i joylashuvi koeffitsientidan deyarli ikki 

---

298 
barobar katta bo’lib jinlangan chigitdagi qoldiq toladorlikka (Y) 
sezilarli ta’sir etar ekan. Tengama (1) ni taxlilidan quyidagi xulosalarni qilish 
mumkin. Jinlangan chigitning qoldiq toladorligiga ish unumdorligi ko’proq ta’sir 
etadi, uni qiymati chigit tarog’ini har qanday joylashuv xolatida ham axamiyatli 
bo’lib tola yo’qolishiga olib keladi, ya’ni jin uskunasida chigit bilan birgalikda 
albatta ma’lum qism tola yo’qolishi sodir bo’ladi (minimal 0.44 %) CHigit 
tarog’ini joylashuv xolati va jin ish unumdorligini o’zaro birgalikdagi ta’siri 
ahamiyatli bo’lmay chigitning qoldiq toladorligi 0.21% ga o’zgartirishi 
mumkin.Paxtani jinlashda jinlangan chigitlar bilan tola yo’qolishini bartaraf etish 
uchun ularni regeneratsiya qilish, ya’ni ularni tarkibidan tolali chigitlarni ajratish 
kerakligini ko’rsatdi.Xozirda tavsiya etilgan jinlash texnologiyasida jin uskunasini 
turli ish unumdorligi va chigit tarog’ini joylashuvchi xolatida xom-ashyo valigi 
zichligi o’zgarish va tola sifatiga ta’sirini aniqlash bo’yicha tadqiqotlar olib 
borilmoqda.