Issn 2181-9580 toshkent davlat pedagogika universiteti ilmiy axborotlari ilmiy-nazariy jurnali

Onlayn 
darslarda 
tinglovchilarning 
innovatsion 
pedagogik 
faoliyatini 
shakllantirishning 
asosiy 
omillaridan 
biri 
ularning 
kiberkompetensiyalarining 
shakllanganligidir. 
Tinglovchilarda 
kiberkompetensiyalarning 
shakllanganligi 
ularning 
kasbiy 
faoliyatining quyidagi ko‘rinishlari bilan bog‘liq
1
: 
1
Обыденкова В. Предпосылки становления киберпедагогики как науки XXI века. Сетевой научный журнал “Философские 
проблемы информационных технологий и киберпространства”. – 2015. – № 2(10).URL: http://cyberspace.pglu.ru 
52

---

TOSHKENT DAVLAT PEDAGOGIKA UNIVERSITETI
 
ILMIY AXBOROTLARI 2020/5 
• kompyuter, mobil ilovalar, raqamli texnologiyalar kabi elektron vositalar bilan 
ishlashning dastlabki bilim, ko‘nikma va malakalariga egaligi; 
• aniq dasturiy muhitlarda ishlash bilan bog‘liq bilim, ko‘nikma va malakalar asosida 
shakllangan dasturiy muhitlarda ishlay olishi;
• axborotlar bilan ishlashning bilim, ko‘nikma va malakalariga egaligi; 
• kompyuter, mobil ilovalar, raqamli texnologiyalar kabi vositalar orqali kiberfazoda 
muloqot kommunikativligiga egaligi; 
• fuqarolarni huquq va majburiyatlarining axloqiy-huquqiy vakolatlar, noqonuniy xatti-
harakatlar uchun javobgarlikning huquqiy va etik bilimlariga egaligi; 
• axborot-kommunikasiya texnologiyalari va tizimlari sohasidagi kasbiy va maxsus 
fazilatlarga egaligi. 
Yuqorida keltirilgan jami kiberkompetensiyalarni egallash tinglovchining kiberfazodagi 
kasbiy faoliyatida innovatsion pedagogik faoliyatini shakllanishida muhim o‘rin egallaydi. 
Shuningdek, malaka oshirish tizimidagi onlayn mashg‘ulotlarda axborot-kommunikatsiya 
texnologiyalaridan samarali foydalanish quyidagi didaktik vazifalarni hal qilishda muhim omil 
hisoblanadi: 
• onlayn o‘quv jarayonini tashkil etish va sifatini oshirish; 
• ta’limni individuallashtirish darajasini oshirish; 
• ta’lim oluvchilarni mustaqil ishlash sifati va unumdorligini oshirish; 
• tinglovchi faoliyatini individuallashtirish hamda o‘qituvchi tomonidan tayyorlangan 
videomateriallar va ishlanmalardan mustaqil foydalanish imkoniyatini berish; 
• tinglovchilarda o‘quv materialini o‘rganish motivatsiyasini oshirish; 
• tinglovchilarni tadqiqot faoliyatiga jalb qilish orqali o‘quv jarayonini faollashtirish; 
• o‘quv jarayonida moslashuvchanlikni ta’minlash. 
Yuqoridagilardan shunday xulosaga kelish mumkinki, axborot-kommunikasiya 
texnologiyalarining rivojlanishi va ta’lim tizimiga samarali tatbiq etilishi natijasida onlayn 
mashg‘ulotlarda ham tinglovchilarning innovatsion pedagogik faoliyatini shakllantirish 
mumkin. Tinglovchilarning kreativ fikrlashlarini shakllantirish, ularning pedagogik dasturiy 
vositalardan samarali foydalanishlari, virtual borliqning ta’lim muhitiga tatbiq etilishi onlayn 
darslarning sifat va samaradorligini oshirish bilan birga ta’limda kiberpedagogikaning kirib 
kelishiga zamin yaratadi
1
. Bu esa an’anaviy pedagogikadan kiberpedagogikaga o‘tish 
masalalarini keltirib chiqaradi. Bu masalalarning yechimi o‘z-o‘zidan tinglovchilarning 
innovatsion faoliyatini shakllanishida va rivojlanishida muhim qadam bo‘ladi.