ИсҳОҚхон тўра ибрат танланган

Туркистон вилоятининг газети, 1910 йил, № 22, 21 март
ТОШ КЕНТ САФАРИНДАГИ МАЪЛУМОТЛАРИМ'
12-апрелда макони маъҳудим Тўрақўрғондин поездга 
ўлтуруб муддати уч соатда Хўқандга келтурганда, бу мўъжи- 
зоти оламни кўруб ва халқуллоҳларни сайри саёҳати осон 
бўлганини мушоҳада қилиб, ҳамд ва шукрлар айтуб, алалху- 
сус, Сирдарёдин аввал вақгларда ўтмак тўрт соат, балки 
баъзи кунларда ўтолмай қолур эдук. Неча ашёйи жадида- 
лар, чунончи, ишларимизда, тижоратимизда, зиндакор- 
чиликларимизни осон бўлгани, бормак, келмак ёки бўлак 
иш қилмак осон бўлгани. Алалхусус, булар ичида аҳпи илм 
ва аҳли фикрларга маълумотлар ва китоблар кўб бўлуб, ҳар 
нима билмак ва топмак осон бўлгани, ҳамма қўл ишларига 
мошина ихтиролар чиқорилиб, оз вақтда кўб иш қилиши, 1
1 Исҳоқхон Ибрат 1914 йили рус-тузем мактабларида ўтказиладиган 
битирув имтиҳонларида қатнашиш учун махсус таклиф билан Тошкентга 
келган. Хадрадаги икки синфли рус-тузем мактабида рус тилидан имти- 
ҳон олишда иштирок этади. Имтиҳондан олган таассуротлари ушбу ма- 
қоланинг ёзилишига сабаб бўлади.
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

қуруқца ва дарёда юрмакка асбобу адавотлар муҳайё бўлга- 
нининг устига бу мамлакат ахдини маданиятга солмак учун 
яхши мактаблар тайёрланиб, толиби илм ва касб кишиси- 
га ҳаммалари очиқ бўлуб турганини кўруб хурсанд бўлуб, 
бизни халқ ҳам шояд бу илмлардин баҳра олсалар эди деб, 
Тошканд боргунча фикримда эди. Тошканд борганда, кун- 
дузлар боғ саёҳатларида, кечалар томошахоналарда ҳикоят 
китобларидин ўткан воқеаларнинг ҳикоясини суратда ўзини 
қилиб, синимотуграф томошасида бўладургон томошалар- 
ни мушоҳада қилиб кўруб, бормоқ-келмоқда ўтуруб бор- 
моқ учун қилинган кўнка электрияларни ва кечаларда 
ёқмаклик учун ёғсиз ва ўтсиз ёнадургон электрия чироғ- 
ларни кўруб, аҳлимиз бундан манфаат олганларидин бошқа 
Еврўпо илмига ҳам ўргансалар эди деб, афсуслар қилиб 
эдум. Баногоҳ, Тошкандни Хадра мавзеъида бўладургон 
дувухкласной шкўлда имтиҳон вақти экан. Рафиқо ва кат- 
таларимиз таклифлари мўжибича боруб, они кўрдумки, им- 
тиҳонда бизни мусулмония болалари ҳам яхши, дуруст ру- 
сия забонини расо ва яхши сўзламоқға қодир бўлуб, улуғ- 
лар ҳузурларида ҳикояларни икки бола бир-бировига му- 
қобил савол-жавоб қилишиб, яхши имтиҳон берганлари 
яна мани шодландурди. На учунки, бизни ислом болалари 
ҳукумат лисонларига олим бўлмоқға ҳам ҳаракатлари бор- 
лиги маълум ўлди. Иншаоллоҳ, яна бир неча йилларда бу 
ёзилмуш илм ва касби камолотларидин ҳам ҳиссаларини 
олмоққа истеъдодлари бўлғудек экан.