www.madrasa.uz
75
Агар шу ҳолатда отанинг ўрнида отанинг отаси бўлса,
она бутун тариканинг учдан бири 1/3 ни олади. (“Далилул-
вуррос” Низомиддин Киронавий).
Умария масаласига мисол: бир киши вафот топиб,
ўзидан хотини, онаси ва отасини қолдирди. Хотинига тўртдан
бир 1/4 фарз улуш. Она маййитнинг хотини ўз улушини олгач
қолган улушдан учдан бир 1/3 ни олади. Ота асабалик
жиҳатидан қолган барча меросни олади.
Масаланинг асли 8
Хотин
тўртдан бир 1/4
2 та улуш
Она
қолган
олти
улушдан
учдан
бир 1/3
2 та улуш
Ота
асабалик
жиҳатидан қолган
барча мерос
4 та улуш
ОТАНИНГ ОТАСИНИНГ ҚАНЧА ЮҚОРИЛАСА
ҲАМ МЕРОСДАГИ ҲОЛАТЛАРИ
Отанинг отаси қанча юқориласа ҳам отага эркаклар
тарафидан боғлиқ бўлиши керак. Шунинг учун отанинг
онасининг отаси фарз эгаси ҳам, асаба ҳам ҳисобланмайди. У
“завул-арҳом”лардандир. Отанинг отаси қанча юқориласа ҳам
www.madrasa.uz
76
ота бўлмаганда ота каби меросга эга бўлади. Маййитнинг ака-
укалари бўлмаган ҳолда отанинг отасининг меросдаги ҳолати
отанинг юқоридаги уч ҳолатига таққосланади. Ота ҳаёт бўлса,
отанинг отаси у ила ҳажб бўлади.
Ота маййитнинг ака-ука ва опа-сингилларини ҳажб
қилади. Абу Ҳанифа раҳимаҳуллоҳнинг наздиларида отанинг
отаси ҳам маййитнинг барча ака-ука ва опа-сингилларини
ҳажб қилади. Имом Абу Юсуф ва Имом Муҳаммад
раҳимаҳумаллоҳ наздларида отанинг отаси маййитнинг
туғишган ва ота бир ака-ука ва опа-сингилларини ҳажб
қилмайди. Жумҳур уламолар Имом Абу Юсуф ва Имом
Муҳаммад раҳимаҳумаллоҳларнинг қавлларини олганлар.
Агар тақсимотда фақат отанинг отаси ва ака-ука, опа-
сингилларнинг ўзлари бўлсалар, отанинг отаси ака-укалардан
бири деб тасаввур қилинади ёки тариканинг учдан бир 1/3
ини олади. Отанинг отасига иккла ҳолатдан қай бири
яхшироқ бўлса, ўшани олади.
Агар тақсимотда отанинг отаси ва ака-ука, опа-
сингиллар билан бошқа фарз эгалари бўлсалар, отанинг отаси
ака-укалардан бири деб тасаввур қилинади ёки фарз
эгаларидан қолган тариканинг учдан бир 1/3 ини олади ёки
умумий тариканинг олтидан бир 1/6 ини олади. Отанинг
отасига уч ҳолатдан қай бири яхшироқ бўлса, ўшани олади.
Тақсимот қай суратда бўлганда ҳам, отанинг отасининг
улуши олтидан бир 1/6 дан кам бўлмаслиги шарт. Мерос
тақсимотида отанинг отасининг ака-укалардан бири деб
тасаввур қилиниши “муқосама” дейилади.
Бу ҳолатларда тақсимотдаги ака-ука ва опа-сингиллар
туғишган ёки ота бир эканликларининг фарқи йўқ. Агар
Do'stlaringiz bilan baham: |