Исломда мерос ва унинг тақсимоти

www.madrasa.uz
 
69 
3. Эр. 
4. Хотин. 
5. Қиз. 
6. Она. 
Ҳажби ҳирмонга учраши мумкин бўлган меросхўрлар: 
- Отанинг отаси ота тарафидан ҳажби ҳирмон бўлади. 
Отанинг отасининг отаси отанинг отаси тарафидан ҳажби 
ҳирмон бўлади. 
- Туғишган, ота бир, она бир ака-укалар ота, ўғил, 
ўғилнинг ўғли тарафидан ҳажби ҳирмон бўладилар.
- Ота бир ака-укалар туғишган ака-укалар тарафидан 
ҳажби ҳирмон бўладилар. Қайси бир тоифа ака-укалар ҳажб 
бўлсалар, уларнинг ўғиллари ҳам ҳажби ҳирмон бўладилар.
- Ўғил – ўғилнинг ўғлини ҳажби ҳирмон қилади. 
Ўғилнинг ўғлининг ўғли – ўғилнинг ўғли тарафидан ҳажби 
ҳирмон бўлади. 
- Асабаларнинг маййитга энг яқини қолган асабаларни 
асабаликда ҳажб қилади, фарз эгаси эканлигида эмас. 
- Онанинг онаси ва отанинг онаси она тарафидан ҳажби 
ҳирмон бўлади. 
- Ўғилнинг қизи бирга асаба қилувчиси бўлмаса, ўғил 
ила ёки икки ва ундан ортиқ қиз ила ҳажби ҳирмон бўлади.
- Туғишган, ота бир, она бир опа-сингиллар ота, ўғил, 
ўғилнинг ўғли тарафидан ҳажби ҳирмон бўладилар. 
(“Далилул-вуррос” Низомиддин Киронавий). 

---

www.madrasa.uz
 
70 
 
ФАРЗ ЭГАЛАРИНИНГ МЕРОСДАГИ ҲОЛАТЛАРИ 
Фарз эгаларининг меросдаги ҳолатларини тўрт қисмга 
бўлиб ўрганамиз: 
1. Асллар (ота-она қанча юқориласа ҳам). 
2. Фарълар (меросхўр зурриётлар). 
3. Атрофдагилар (фарз эгалари ҳисобланган ака-ука, 
опа-сингиллар). 
4. Никоҳланганлар (эр-хотинлар). 
АСЛЛАРНИНГ МЕРОСДАГИ ҲОЛАТЛАРИ 
 
Аслларга ота, отанинг отаси қанча юқориласа ҳам 
киради. Шунингдек она, онанинг онаси, отанинг онаси қанча 
юқориласа ҳам киради. Отанинг онасининг отаси, онанинг 
отасининг онаси кабилар эса завул-арҳомлардир.