Исломда мерос ва унинг тақсимоти

www.madrasa.uz
 
83 
Ўғлининг 
икки 
қизи 
учдан икки 2/3 
2 та улуш 
Туғишган ука 
асабалик 
жиҳатидан қолган 
барча улуш 
1 та улуш 
- Бошқанинг сабабидан асаба бўлиш. Ўғилнинг икки ва 
ундан кўп қизи билан уларнинг даражасида бўлган ўғилнинг 
ўғли ёки амакиларининг ўғли бўлса, улар ўғилнинг ўғли ёки 
амакиларининг ўғли сабабидан асаба бўладилар ва меросдан 
қолганини “бир эркакка икки аёл улуши” қоидасига биноан 
тақсимлаб оладилар. 
Мисол: бир киши вафот этиб, ўзидан хотини, ўғлининг 
икки қизи ва ўғлининг ўғлини қолдирди. Хотинга саккиздан 
бир 1/8. Ўғлининг икки қизи ва ўғлининг ўғли қолган меросни 
асабалик жиҳатидан “бир эркакка икки аёл улуши” қоидасига 
биноан бўлишиб оладилар. Масаланинг асли 8 та улуш 
бўлиши керак. Аммо ўғилнинг икки қизи билан ўғилнинг 
ўғлига 8 тадан қолган 7 та улушни касрсиз тақсимлаб 
бўлмайди. Бу ҳолатда ўғилнинг ўғлини икки қиз деб тасаввур 
қиламиз. Шунда улуши касрли чиқаётган меросхўрларнинг 
сони 4 та бўлади. Сўнгра ўша 4 ни масаланинг асли 8 га 
кўпайтирамиз. Ҳосил бўлган 32 сони масаланинг тасҳиҳидир. 
Хотин 
саккиздан бир 1/8 8 та улуш 
Ўғлининг 
икки 
қизи 
асабалик 
жиҳатидан қолган 
барча улушнинг 
12 та улуш 

---

www.madrasa.uz
 
84 
ярмини икки опа-
сингил оладилар 
Ўғлининг ўғли 
асабалик 
жиҳатидан қолган 
барча улушнинг 
ярмини олади. 
12 та улуш 
- Ўғилнинг қизи маййитнинг қизи билан бирга бўлиб 
ўша қизнинг ака ёки укаси бўлмаганда маййитнинг қизи 
билан бирга учдан икки 2/3 ни олиш учун олтидан бир 1/6 
олади. Бунда қиз ярим 1/2 олади. 
Мисол: бир киши вафот этиб, ўзидан қизи, ўғлининг 
қизи ва отасини қолдирди. Қизи, ўғлининг қизи билан учдан 
икки 2/3 олади. Ота қолганини асабалик жиҳатидан 
қолганини олади.
Масаланинг асли 6
Қиз 
ярим 1/2 
3 та улуш 
Ўғлининг қизи 
олтидан бир 1/6 
1 та улуш 
Ота 
асабалик 
жиҳатидан 
қолганини олади 
2 та улуш 
- Ўғилнинг қизи маййитнинг икки ва ундан кўп қизлари 
ёки бир ўғли бўлганда ҳажб бўлади. Аммо маййитнинг ўғли 
бўлмай, икки ва ундан кўп қизлари бўлса ва ўғилнинг қизи 
билан ёки ундан пастроқда ўғилнинг ўғли бўлса, ўғилнинг 

---