Исломда мерос ва унинг тақсимоти

www.madrasa.uz
 
85 
қизи унинг сабабидан асабага айланиб меросдан улуш олиши 
мумкин бўлади. Ўғилнинг қизи унинг сабабидан асабага 
айланиб меросдан улуш олиши мумкин бўлган ўғил зурриёт 
“муборак биродар (ака ёки ука)” деб аталади. Агар у 
бўлмаганда, юқоридаги ҳолатда ўғилнинг қизи меросдан 
улуш олмаган бўлар эди. (“Далилул-вуррос” Низомиддин 
Киронавий). 
Агар ўғилнинг қизи меросдан улуш олишда ўзидан 
пастроқдаги ўғилнинг ўғлига ҳожати бўлмаса, у ўғилнинг 
ўғли билан асаба бўлмайди. Бу ҳолатда ўғилнинг қизи фарз 
улушини олади ва ўғилнинг ўғли асабалик жиҳатидан улуш 
олади.
Мисол: бир аёл вафот этиб, ўзидан икки қиз, ўғилнинг 
ўғли ва қизи, амаки қолдирди. Икки қиз учдан икки 2/3 
оладилар. Ўғилнинг ўғли ва қизи асабалик жиҳатидан қолган 
меросни “бир эркакка икки аёл улуши” қоидасига биноан 
тақсимлаб оладилар. Амакига маййитга ундан кўра яқинроқ 
асаба бўлгани учун ҳеч нарса тегмайди.
Масаланинг асли 6
Икки қиз 
учдан икки 2/3
3 та улуш 
Ўғилнинг ўғли 
асабалик 
жиҳатидан қолган 
мероснинг учдан 
икки 
қисмини 
олади 
2 та улуш 
Ўғилнинг қизи 
асабалик 
1 та улуш 

---

www.madrasa.uz
 
86 
жиҳатидан қолган 
мероснинг учдан 
бир 
қисмини 
олади 
АТРОФДАГИЛАРНИНГ МЕРОС ОЛИШДАГИ 
ҲОЛАТЛАРИ 
 
Атрофдагилар – туғишган ё ота бир ё она бир ака-ука, 
опа-сингиллардир. Атрофдагилардан фарз эгалари туғишган 
ва ота бир опа-сингиллар. Шунингдек, она бир ака-ука, опа-
сингиллардир.
ТУҒИШГАН ОПА-СИНГИЛЛАРНИНГ 
МЕРОСДАГИ ҲОЛАТЛАРИ 
 
Туғишган опа-сингиллар ота ва она бир опа-
сингиллардир. Маййитнинг биргина туғишган опаси ёки 
синглиси бўлса, унинг меросдаги ҳолатлари беш турли 
бўлади: 
1. Туғишган опа ёки сингил ўзининг опа ёки синглиси, 
ака ёки укаси бўлмаса ва бошқанинг сабабидан асаба бўлмаса, 
шунингдек, ота тараф ва ўғил тараф ҳам бўлмаса, меросдан 
ярим 1/2 олади. 
Мисол: бир аёл вафот этиб, ўзидан эр ва туғишган 
сингил қолдирди. Эрга ярим 1/2. Туғишган сингилга ярим 1/2. 

---