Исломда мерос ва унинг тақсимоти

www.madrasa.uz
 
51 
ўғилнинг қизи, қизнинг отаси қанча пастласа ҳам киради. 
Агар маййитнинг меросхўр зурриёти бўлса, она бир ака-ука 
ва опа-сингиллар ҳажб қилинадилар.
Учинчиси: маййитнинг қанча юқориласа ҳам отаси 
бўлмаслиги. Агар маййитнинг қанча юқориласа ҳам отаси 
бўлса, уларни ҳажб қилади.
Икки ва ундан кўп она бир ака-ука ва опа-сингиллар 
учдан бир 1/3 олишлари мумкинлигига далил: 
َِناَكِ ْن إَو
ٍِد حاَوِ ِلنك لَفٌِتْخنأِْوَأٌِخَأِنهَل
ِنسندُّالاِاَمنهْ ِ م
ِْن إَف
ِِ
ِنناَك
او
ِ
ِن اَكَرنشِْمنهَ فَِك لَذِن مَِرَ ثْكَأ
ِ
ِ فِ
ِ نلُّ ثلا
“…унинг биродари ёки синглиси бўлса, улардан ҳар 
бирига олтидан бир тегур. Агар улар бундан кўп бўлсалар, 
учдан бирига шерикдирлар” (Нисо сураси, 12 оят) 
Мисол: бир киши вафот этди ва ўзидан хотинини, 
онасини, она бир икки укасини ва бир туғишган акасини 
қолдирди. Хотин – эрнинг зурриёти бўлмагани учун – тўртдан 
бир 1/4 олади. Она олтидан бир 1/6 олади. Она бир икки ука 
учдан бир 1/3 оладилар. Туғишган ака асабалик жиҳатидан 
қолган улушнинг барчасини олади. 
Масаланинг асли 12 
Хотин 
тўртдан бир 1/4 
3 та улуш 
Она 
олтидан бир 1/6 
2 та улуш 

---

www.madrasa.uz
 
52 
Она бир икки ука учдан бир 1/3 
4 та улуш 
Туғишган ака 
асабалик 
жиҳатидан қолган 
улушнинг барчаси 
3 та улуш 
Олтидан бир 1/6 улушга етти турли фарз эгалари 
ҳақли бўладилар: 
1. Ота. Ота олтидан бир 1/6 улушга ҳақдор бўлиши учун 
бир шарт лозим бўлади: маййитнинг эркак бўлсин, аёл бўлсин 
меросхўр зурриёти бўлиши.
Ота олтидан бир 1/6 олиши мумкинлигига далил: