Исломда мерос ва унинг тақсимоти

www.madrasa.uz
 
56 
5. Бир ва ундан кўп ота бир опа-сингиллар. Улар 
икки шарт ила олтидан бир 1/6 оладилар.
Биринчиси: маййитнинг фарз бўлган ярим 1/2 улушни 
олувчи битта туғишган опа ёки синглиси бўлиши. Агар 
маййитнинг туғишган опа ёки синглиси билан ака ёки укаси 
бўлса, ота бир сингиллар ҳажб бўлганлари учун улуш 
олмайдилар. Агар туғишган сингиллар икки ва ундан кўп 
бўлсалар ота бир ака ёки ука, ота бир опа ёки сингилларни 
учдан икки 2/3 ни тўлиқ олганлари учун ҳажб қиладилар. Қиз 
ва ўғилнинг қизи ҳам уларни шу йўсинда ҳажб қиладилар.
Иккинчиси: 
улар 
билан 
уларнинг 
улушларини 
камайтирувчи асаба бўлмаслиги. Ушбу асаба ота бир ака ёки 
ука. Агар у билан ота бир ака ёки ука бўлса, фарз эгаларидан 
қолганини улар асабалик жиҳатидан “бир эркакка икки аёл 
улуши” қоидасига биноан бўлиб оладилар.
Бир ва ундан кўп ота бир опа-сингиллар олтидан бир 1/6 
олишларига далил – ижмоъдир. Уламолар оят ва ҳадислар 
асосида бир ва ундан кўп ота бир опа-сингиллар муайян 
шартлар юзага келганда олтидан бир 1/6 олишларига ижмоъ 
қилганлар. 
Мисол: бир аёл вафот этиб, ўзидан эр, туғишган сингил 
ва ота бир икки сингил қолдирди. Эрга ярим 1/2. Туғишган 
сингилга ярим 1/2. Ота бир икки сингилга олтидан бир 1/6.
Масаланинг асли 6 улуш бўлиб 7 улушга авл қилинади. 
(Авл қилиш ҳақида ўз ўрнида баён қилинади). 
Эр 
ярим 1/2 
3 та улуш 

---

www.madrasa.uz
 
57 
Туғишган сингил ярим 1/2 
3 та улуш 
Ота 
бир 
икки 
сингил 
олтидан бир 1/6 
1 та улуш 
6. Она бир битта ака ёки ука ва опа ёки сингил. 
Улардан биттаси уч шарт ила олтидан бир 1/6 га ҳақдор 
бўлади.
Биринчиси: меросхўр зурриёт бўлмаслиги. Агар 
меросхўр зурриёт бўлса, она бир ака ёки ука ва опа ёки 
сингиллар ҳажб бўладилар.
Иккинчиси: маййитнинг қанча баландласа ҳам отаси 
бўлмаслиги. Агар қанча баландласа ҳам отаси бўлса, улар 
ҳажб бўладилар.
Учинчиси: она бир ака ёки ука ва опа ёки сингил бир 
дона бўлиши. 
Она бир битта ака ёки ука ва опа ёки сингил олтидан 
бир 1/6 олиши мумкин эканлигига далил: