Ислом каримов номидаги тошкент давлат техника университети

3. Ўлчаш воситаларининг динамик характеристикалари.

Динамик характеристикалари – ўлчаш воситаларининг инерцион хусусиятларини акс эттиради ва ўлчаш воситасида чиқиш сигнали билан вақт бўйича ўзгарадиган катталикларнинг ўзаро боғлиқлигидан аниқланади. Вақт бўйича ўзгарувчан катталиклар булар кириш сигналининг параметрлари, ташқи таъсир этувчи катталиклар ва бошқалар. Ўлчаш воситаларининг динамик хусусиятларини тўла ифодалаш мақсадида уларни тўла ва хусусий динамик тавсифларига бўламиз.
Тўла динамик хусусият – бу ўлчаш воситасининг киришидаги исталган информатив ёки ноинформатив параметрлари X(t) ва чиқиш сигналларининг У(t) ўзгаришидан аниқланади.
Тўла динамик хусусиятларга қуйидагилар киради: ўтиш тавсифи, импульсли ўтиш тавсифи, амплитуда-фаза тавсифи, амплитуда частотали ва фаза частотали тавсифлар мажмуи, узатиш функцияси.
Хусусий динамик хусусият – ўлчаш воситасининг динамик хусусиятларини тўла акс эттирмайди. Аналогли ўлчаш воситаларининг хусусий динамик тавсифларига исталган функционал ёки тўла динамик хусусиятларнинг параметрлари киради. Бундай хусусиятларга қуйидагилар киради: ўлчаш воситасининг таъсирланиш вақти (асбоб кўрсатишининг тўхташ вақти), демпфирлаш коэффициенти, хусусий резонанс частотасининг қиймати, амплитуда-частотали тавсифининг резонанс частотасидаги қиймати.
Назорат саволлари

1. 
   Ўлчаш воситасининг сезгирлиги деганда нимани тушунасиз?
   
2. 
   Хатоликнинг мунтазам ва тасодифий ташкил этувчилари деганда нимани тушунасиз?
   
3. 
   Ўлчаш воситасининг статик характеристикаларига нима киради?
   
4. 
   Ўлчаш воситасининг динамик характеристикаларига нима киради?
   

6-амалий машғулот
Қиёслаш схемасини қуриш ва унинг мазмуни
Режа.

1. 
   Қиёслаш схемасининг турлари.
   
2. 
   Қиёслаш схемаси ва унинг мазмуни.
   

1. Қиёслаш схемасининг турлари.
Ўлчаш воситаларини қиёслашни амалга ошириш учун физик катталик бирлиги ўлчамини давлат эталонидан ёки даст­лабки намунавий ўлчаш воситасидан ишчи ўлчаш воситаларига узатиш тартибини ёки тизимини ўрнатиш зарур. Бундай тизим­ни бирлик ўлчовини эталондан ёки дастлабки ўлчаш восита­сидан ишчи ўлчаш воситасига узатиш воситалари, усуллари ва аниқлигини регламентловчи, ўрнатилган тартибда тасдиқлан­ган ҳужжатни ифода этадиган қиёслаш схемалари белгилайди.
Бирлик ўлчамлари тўғрисидаги маълумотларни, марказлаштирилган ҳолда узатиш схемаси қиёслаш схмаси деб аталади.