Ishning umumiy tavsifi

3.2. Maktabgacha ta’lim tashkilotlarida o‘tkazilgan tadqiqotlar natijasi va samaradorlik
Nuts, mulotsot, utsish va yozishga tayyorlovchi kunikmalar Nutk, mulokot va savodxonlik insonning global rivojlanishidagi dastlabki kadam >;isoblanadi. Nutk va savodxonlik kunikmalarini kulga kiritish murakkab jarayondir. Unda bola suzlarning ma’nosini anglab, axborot junatishni urganadi, ma’lumotni va bosma nashrlarni tushuna boshlaydi. Nutk nafakat ma’lumotlarni junatish, balki kabul kilib tushunishda x,am mux,im urin tutadi. Nutk, mulokot va savodxonlik bir-biri bilan juda boglik bulgani uchun ularning rivojlanishi kat’iy kuzatuvda bulishi kerak. Nutkning rivojlanishi lugat, eshitish va grammatikaga boglik. Asta-sekin nutkning rivojlanishi ijtimoiy x,ayotda nutkning konstruktiv ifodalanishiga olib keladi. Bolalar gapirishni boshlashlaridan oldin u yoki bu tushuncha x,akida fikrga ega buladilar. Boshka bolalar bilan mulokotga kirishganda ular mulokotning turli maksadlari borligini anglaydilar. 4. Missiy va ijtimoiy rivojlanish Ijtimoiy va x,issiy rivojlanish keng tushuncha bulib, unda bola uzi va atrofdagilarning munosabatini >;is kila boshlaydi. Bu ularning ota-onasi, mashgulotlar davomida tengdoshlari bilan munosabatida bilinadi. Jinsga munosabat, mustakillik, axlok va ishonch ijtimoiy->;issiy rivojlanishning dastlabki shartlari x,isoblanadi. Missiy rivojlanish Ba’zida shaxsiy rivojlanish deb x,am yuritiladi. Bolaning *issiyoti atrofdagi x,odisalarga turli munosabatidan kelib chikib rivojlanadi. Demak, ilk davrda bola urganadigan x;issiyotlar - x,issiyotlarni izx,or kilish, kabul kilish va tushunish; >;ukm chikarish kunikmasi; uzining x,islarini nazorat kilish kobiliyati. Bularning x,ammasi uziga e’tibor berish vazifalarida namoyon buladi. Bolaning uz x,is-tuygularini anglashi, izhor etishi, boshkarishi va nazorat kilish kunikmalari uning x,issiy rivojlanishida boshlangich kadam x,isoblanadi. Bu jarayonda uzini anglashni rivojlantirish xususiyati, kobiliyatlari, motivatsiyasi, ex;tiyoji, kizikishlari va ijtimoiy urni muxim ax;amiyatga ega. Bola usishi bilan u “Men kimman?” kabi savolni beradi. SHu bilan birga, bolaning uziga ishonchi, ya’ni kilmokchi bulgan ishini kila olishiga ishonchi, bolaning urganishga, kashf kilishga kizikishini orttirish x,am mux;im ax,amiyat kasb etadi. Oddiy *issiyotlar (xursand bulish, kurkuv, jaxl va x,.k.)dan murakkab (magrurlanish, uyalish va uzini aybdor x,is kilish kabi) x,issiyotlargacha bulgan jarayonning barchasini bola x;is kiladi, urganadi va munosabat bildiradi. Ijtimoiy rivojlanish Ilk davrdan boshlab bolalar ijtimoiy *ayotlarini >;is kila boshlaydilar.
Bola ota-onasi, oilasi, kattalar va tengdoshlari bilan munosabatga kirishadi. Bu alokalarning sifati Uzbekiston Respublikasi Xalk; ta’limi vazirligi/’Maktab ta’limini rivojlantirish. 2-boskich” loyihasi, 2-komponent 28 Maktabgacha ta’lim tashkilotlari tarbiyachilari uchun ukuv modullari 2-modul: Bola shaxsini rivojlantirishga yunaltirilgan ta’lim Uzbekistan Respublikasi Xalk ta’limi vazirligi/’Maktab ta’limini rivojlantirish. 2-boskich” loyihasi, 2-komponent bolaning xissiy va ijtimoiy rivojlanishiga ta’sir kiladi. Missiy va ijtimoiy rivojlanish bir-biri bilan uta boglik. Bolalar turli xulk-atvorlarni tushunib ijobiy ijtimoiy rivojlanadilar. Ular turli tushunchalarni anglash jarayoniga kirganlarida, gurux mashgulotiga jalb kilingan xisoblanadilar. Bolaning boshkalar bilan mulokotga kirishi uning ijtimoiy va xissiy “soglom” bulishini ta’minlaydigan muxim omil xisoblanadi. CHunki, bular xavfsizlik, tegishlilik xissini beradi. Bola boshkalar bilan mulokotga kirishganda e’tiborli munosabat talab kilinadi. Asta-sekin bolalar xamkorlik kunikmalari, muzokara kunikmalari va etakchilik kunikmalarini shakllantiradilar. Kattalar bilan ijtimoiy munosabatga kirishish bolalarda ishonchni uygotib, kattalar yordamida turli ijtimoiy xodisalar va ularning jamiyatdagi urnini bilib oladilar.
Kuyoncha. Bu kuyonchani tayyorlash uchun kuyidagi maxsulotlar kerak buladi: - pufaklar, - PVA elim. - kanselyariya elimi (suyuk), - xohishga karab x;ar xil rangdagi ip. 1. Bankaga elimni solamiz va ichiga ipni urami bilan tashlaymiz. 2. Rezina pufaklarni kerakli xajmda shishirib olib, elimdagi ipni shar ustidan urab chikamiz. Ip bilan uralgan tayyor sharlarni kuritish uchun 24 soat koldiramiz. K,urigan sharlar ichidan rezina pufaklarni yorib olamiz. 3. Tana va bosh kismini PVA elim bilan yopishtiramiz. Kuloklarni rezina yordamida bosh kismiga kotirib olamiz