«ishlab chiqarish texnologiyalari» fakulteti «oziq-ovqat texnologiyasi» kafedrasi

8-rasm. Refraktometr
1-korpus; 2-termometr; 3-o’lchash prizmasi; 4-yoritish prizmasi; 5-issiq suv berish va qaytarish shtutserlari; 6-o’rtacha dispersiyani aniqlash shkalasi bo’lgan baraban; 7-dispersiyani rostlovchi moslagich; 8-ko’rish trubasi; 9-yoritish va o’lchash prizmalarining moslagichi;
10-refraktometr shkalasini yorituvchi ko’zgu.




O’lchash diapazoni: 1,3 – 1,7.

O’lchash aniqligi: 210^-4.


Ishning bajarilishi. Moyning sindirish ko’rsatkichini aniqlash uchun uning bir necha tomchisi 3-o’lchash prizmasiga tomizilib, ustiga 4-yoritish prizmasi yopiladi. Namunani ma’lum haroratgacha isitish uchun termostatdan prizmalarga issiq suv beriladi va 2-termometr yordamida harorat nazorat qilinadi. 9-yoritish va o’lchash prizmalarining moslagichi yordamida yorituvchi va o’lchovchi prizmalarni aylantirib, 8-ko’rish trubasidan kuzatib, yorug’lik soyasining chegarasi topiladi.
7-dispersiyani rostlovchi moslagich yordamida uni rangliligi ketkaziladi. Yorug’lik va soya chegarasi okulyar ichidagi chiziqlarning kesishishgan nuqtasiga keltirib, refraktometr shkalasidagi o’lcham olinadi. Bu shkala 10-yorituvchi ko’zgu bilan yoritiladi. Shkalasi ko’rsatkichlarining qiymati 20⁰C haroratga moslangan. Tahlil 5-15⁰C haroratda bajarilsa olingan kattalik 1•10^-4 qiymatga kamaytirilib, 25-35⁰C haroratda bajarilsa aynan shunday qiymatga kichraytiriladi. Tahlil 2-3 marta qaytariladi va o’rtacha natija olinadi. Aniqlash tugagach prizma yuzasi avval efirli paxta bilan so’ng quruq paxta bilan artiladi.


Nazorat savollari

1. 
   Nur sindirish ko’rsatkichi, absolyut sindirish ko’rsatkichi
   
2. 
   Yog’lar va yog’ kislotalarning to’yinmaganlik darajasi ortishi bilan sindirish ko’rsatkichini o’zgarishi
   
3. 
   Sindirish ko’rsatkichi nimalarga bog’liq