«ishlab chiqarish texnologiyalari» fakulteti «oziq-ovqat texnologiyasi» kafedrasi

2.Piknometrning suv sonini aniqlash.
Kerakli reaktiv va asboblar: belgili piknometr, pipetka, analitik tarozi, filtr qog’ozi, distillangan suv;
Ishning bajarilishi. Piknometrning suv sonini aniqlash uchun yaxshilab yuviladi, quritiladi va 0,0002g aniqlikda analitik tarozida tortiladi. So’ngra distillangan suv bilan belgining ozgina yuqorisigacha to’ldiriladi va 20⁰C da 30 minut termostatda ushlab turiladi.
Suv sathi o’zgarishi to’xtaganda, piknometrni belgisidan oshiqcha suv filtr qog’ozga shimdirib olib tashlanadi, ichki qismi yuzasi esa artiladi. Yaxshi artilgan piknometr 0,0002g aniqlikda tortiladi.
Piknometrning suv sonini (m) suvli piknometr massasi R₂ va bo’sh piknometr massasi R₁ (g) orasidagi farqdir.
M = R₂ – R₁;
Tahlilning to’g’riligi (aniqligi)  0,0002. Ya’ni ikkitata parallel aniqlashlar orasidagi farq 0,0004 dan oshmasligi kerak.
Zichlikni (solishtirma og’irlikni) areometr yordamida aniqlash.
Kerakli reaktiv va asboblar: ko’rsatkich oralig’i 0,6-0,8 g/sm³ bo’lgan areometr, 100ml li tsilindr, 50^oC li termometr.
Ishning bajarilishi. Areometr, ingichka qismiga zichlik (4-rasm ) qiymatlari berilgan shkala joylashtirilgan shisha qalqovichdir.

4-rasm. Areometr
Areometr moyga tushirilganda tik holda turishi uchun areometrning pastki qismiga og’ir metall bo’lakchalari joylashtirilgan. Areometrda zichlikni aniqlash uchun areometr uzunligidan uzunroq bo’lgan tsilindr shaklidagi idishga tekshirilayotgan moy solinadi va unga areometr shunday tushiriladiki, u idishning o’rtasida turishi va idish devorlariga tegmasligi kerak. Aniqlangan zichlik ko’rsatkichi sifatida moyning pastki menisk sathi darajasidagi areometrdagi son qiymat olinadi.
Aniqlash areometr shkalasida ko’rsatgan haroratda olib boriladi. Areometrda zichlikni aniqlashning aniqligi ularning tuzilishiga bog’liq. Ayrim areometrlar zichlikni 0,001 g/ml aniqlikda o’lchash imkonini bersa, boshqalari  0,02 g/ml aniqlikda o’lchash imkonini beradi.