Ишлаб чиқаришда шовқин ва унинг инсонга таъсири

Вариант-51

1. 
   Ишлаб чиқаришда шовқин ва унинг инсонга таъсири.
   
2. 
   Меҳнат гигиенаси ва ишлаб чиқариш санитарияси ҳақида тушунтириб беринг.
   
3. 
   Иш шароитларининг электр хавфсизлиги бўйича классификацияси.
   

1. 
   Xavfsizlik qoidarini qoilab xavflarni bartaraf qilish yoki
   

texnosfera (ishlab chiqarish muhiti)ni normallashtirish hamda texnosfera
xarakteristikalarini inson xarakteristikalarini xarakteristikalariga moslashtirishga
asoslangan. Bunda gomosfera va texnosfera ko‘rsatkichlari
bir-biriga yaqinlashtiradi. Bu usul ishlovchilami shovqin, chang, gaz,
yoritilganlik, harorat, jarohatlanish va boshqa xavfli omillardan himoya
qilishga qaratilagan tadbirlar majmuasini hamda xavfsiz uskuna j ihozlarni
qoilash orqali amalga oshiriladi. Masalan, to‘qimachilik kombinatlarida
yuzaga keladigan ishlab chiqarish changlari; jihozlardan chiqadigan
shovqin, ish joylaming yoritilganligi va boshqa koisatkichlar me’yor
darajalarida boiishi talab etiladi.
Fizikaviy (shovqin, silkinish, va boshqa turdagi titrashlar, nurlanishlar,
iqlim o‘zgarishlai-i: ob-havo haroratining isishi yoki sovib ketishi),
atmosfera bosimining o‘zgarishi yoritilish darajasi, chang-to‘zonlaming
koiarilishi va boshqalar). Ish joylaridagi ishlovchilami himoya vositalari yordamida himoyalashga
asoslangan. Bunda texnosfera xarakteristikalarini o‘zgartirish uchun
har xil himoya vositalri qoilaniladi. Masalan, shovqin chiqadigan ishlab
chiqarish tarmoqlarida shovqinga qarshi qurilmalar, kimyo sanoatida zaharli
gazlami ish joyidan kamaj^iruvchi-so‘ruvchi shkaflar, yiiqori haroratli
ish joylarida sovitish qurilmalarini ishlatish, zaharli kimyoviy moddalar
ishlatiladigan joylarda inson organizmini himoya qiluvchi vositalami
qoilash va boshqalarni aytish mumkin. Ammo real shart-sharoitlarda
yuqoridagi usullaming faqat bittasini qoilash orqali ishlovchilaming
zaruriy xavfsizlik darajasini ta’minlash mumkin boimaydi. Iloji boricha
amaldagi usullami tatbiq etish orqaligina maqsadga erishish mumkin

2 Mehnat gigiyenasi bo‘yicha DavSan nazorati umumiy sanitar nazorat

tizimining bir qismini tashkil etib, u respublika, viloyat, shahar, tuman
davlat sanitar nazorati (DSEN) tashkilotlari bilan hamkorlikda nazorat
ishlarini olib boradi.
0 ‘zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasining 40-moddasida: ≪Har
kim malakali tibbiy xizmatdan foydalanish huquqiga ega≫ deb e’tirof
etilgan. Shuningdek, fuqarolaming sog‘ligini muhofaza qilish masalalari
O‘zbekiston Respublikasining ≪Fuqorolaming sog‘lig‘ini muhofaza qilish
to‘g‘risida’≫gi Qonunida hamda 0 ‘zbekiston Respublikasining ≪Mehnat
qonunlari kodeksi≫da va boshqa hujjatlarda ham ko‘rsatib o‘tilgan.
0 ‘zbekiston Respublikasining ≪Fuqorolaming sog‘lig‘ini muhofaza
qilish to‘g‘risida’≫gi (1996-yil 14-sentabrda kuchga kirgan) Qonunida
fuqarolaming sog‘lig‘ini saqlashning asosiy qoidalari, tartiblari keltirilgan,
ularning eng asosiylari quyidagilardan iborat:
- sog‘liqni saqlashda inson huquq va manfaatlariga tayanish;
- aholining barcha qatlamlariga sifatli tibbiy yordam ko‘rsatish;
- mehnat qobilyatini yo‘qotgan fuqarolarni ijtimoiy himoyalash;
- fan va amaliyot birligini takomillashtirish va boshqalar. Barcha xo‘jalik yurituvchi subyektlarning ishchi va xizmatchiiaming
sog‘lig‘ini muhofaza qilishning asosiy vazifalariga: mehnat jarayonlarini
va ish sharoitlarini yaxshilash, ishlovchilaming baxtsiz hodisa va kasb
kasalliklariga uchramaslik tadbirlarini yaratishdan iborat. Jumladan,
0 ‘zbekiston Respublikasi Sog‘liqni saqlash vazirligning 2000-yil
6-iyuldagi 300-sonli buyrug‘iga asosan barcha ish bemvchilar ishchilami
ishga qabul qilishda tibbiy ko‘rikdan o'tkazishlari shart deb ta’kidlangan.
Barcha ishlab chiqarish sohalaridagi mehnat sharoitlarini nazorat
qilishda, masalan, zararli va xavfli ishlab chiqarish omillarining boryo‘
qligi, ulaming ishchi-xizmatchilaming sog‘lig‘iga, hayotiga keltiradigan
ta’sirlar darajasini Davlat sanitariya nazoratining maxsus laboratoriyasida,
≪Sanoatda va konchilikda ishlaming bexatar olib borilishini nazorat
qilish agentligi’da, Davlat standait nazorati mxsati bo‘lgan katta sanoat
tarmoqlari, tashkilotlari va boshqa muassasalarning laboratoriyalarida
amalga oshiriladi. Respublikada mehnatni muhofaza qilish muammolari bo‘yicha ilmiytekshirish
ishlari Mehnat va aholini ijtimoiy himoya qilish vazirligi
qoshidagi ≪Mehnat muhofazasini normallashtirish≫ markazida, qator
tarmoqlararo ilmiy tekshirish muassasalarida, laboratoriyalarda, oliy
o‘quv yuitlarining ≪Mehnat muhofazasi≫ va ≪Hayot faoHyati xavfsizligi≫
kafedralarida amalga oshiriladi.
Mehnat gigiyenasi va kasb kasalliklarining muammolari ≪Mehnat
gigiyenasi va kasb kasalliklari≫ ilmiy tekshirish institutida hamda tibbiyot
institutlarining ≪Mehnat muhofazasi va kasb kasalliklari≫ kafedralarida
olib boriladi.
2.Иш шароитларининг электр хавфсизлиги бўйича классификацияси.