Ish vaqti va dam olish vaqti

2. Ishdan tashqari ish
Mehnat qonunchiligi bo‘yicha xodimning kundalik ish (smena) muddatidan ortiqcha ishlashi - ishdan tashqari ish hisoblanadi. Demak, kundalik ish muddati 8 yoki 7 soatdan ortiqcha ish vaqtida ishlash - ishdan tashqari ishdir. Shu bilan birga, qisqartirilgan ish vaqti tayinlangan xodimlarga nisbatan kunlik qisqartirilgan ish vaqtidan ortiqcha ish - ishdan tashqari ishdir.
Mehnat qonunchiligi normalari mazmunidan kelib chiqib, xodimni ishdan tashqari ishlarga jalb qilish uchun ish beruvchining farmoyish shaklidagi hujjati (tavsiya etiladi: buyruq) chiqariladi va unda xodimning ishdan tashqari ishda ishlash kuni va soatlari ko‘rsatilib, xodimning yozma roziligi bilan (tavsiya etiladi: o‘zi tomonidan yozilgan FISh va roziligini tasdiqlovchi imzosi) tasdiqlanadi.
Ishdan tashqari ishlashda cheklovlar
Ishdan tashqari ishning eng ko‘p muddati har bir xodim uchun surunkasiga 2 kun davomida 4 soatdan, yiliga 120 soatdan oshmasligi lozim. Mehnat sharoiti og‘ir va zararli ishlarda ishlovchi xodimlar uchun esa 1 kunda 2 soatdan oshmasligi kerak.
Ishdan tashqari ishlarga qo‘yidagi shaxslar jalb qilinmaydi:

• 
  ish smenasining muddati 12 soatdan iborat bo‘lgan xodimlar;
  
• 
  mehnat sharoiti o‘ta og‘ir va o‘ta zararli ishlarda ishlovchi xodimlar;
  
• 
  18 yoshga to‘lmagan shaxslar;
  
• 
  tibbiy tavsiyada taqiqlangan nogiron xodimlar.
  

Ishdan tashqari ishga munatosib haq to‘lash
Mehnat qonunchiligi bo‘yicha ishdan tashqari ishlar uchun kamida 2 hissa miqdorida haq to‘lanadi. Aniqrog‘i, ishdan tashqari ish soatlarining har soatini ish haqining soatlik stavkasi bo‘yicha kamida 2 ga ko‘paytirilgan holda to‘lanadi. Buxgalteriya hisobotida ishdan tashqari ish uchun to‘lovlar alohida to‘lov turi sifatida aks ettiriladi.
Ishdan tashqari ishning har bir soati uchun haq to‘lash - ish haqini hisoblashda qo‘llaniladigan bir soatlik ish haqi stavkasidan kelib chiqqan holda amalga oshiriladi.
Bir soatlik ish haqi stavkasiga quyidagilar kiritiradi:

• 
  yagona tarif setkasi bo‘yicha o‘rnatilgan tarif stavkasi,
  
• 
  yoki boshqa qonun hujjati bilan belgilangan lavozim maoshi,
  
• 
  Prezidentning 1997 yil 3 iyuldagi 339-sonli qarori bilan belgilangan ustamalar.