Irrigatsiya va melioratsiya

XV. O’ZBEKISTON RESPUBLIKASIDA SUV VA YERDAN 
FOYDALANISH BO’YICHA MA’MURIY HUJJATLAR VA QONUNLAR 
15.1
.
O’zbekiston respublikasida suvdan foydalanishning qonuniy asoslari 
 
O’zbekiston Respublikasi mustaqillikka erishganidan so’ng uning 
iqtisodiyotining muxim sektorlaridan bo’lmish Qishloq xo’jaligida ham katta 
o’zgarishlar sodir bo’ldi. Bunga Oliy Majlis, O’zbekiston Respublikasi Prezidenti 
va xukumati tomonidan qabul qilingan Qishloq va suv xo’jaligiga oid qonunlar, 
farmonlar hamda karorlar huquqiy munosabatlarni joriy etib, ko’p tarmoqli 
iqtisodiyotni rivojlantirish bilan bog’lik bo’lgan katta imkoniyatlarni ochib berdi. 
Respublikada paxta yakka xoqimligini bartaraf etish va ekin maydonlari 
tarkibini ilmiy asosda qaytadan ko’rib chiqish tadbirlari yaratildi. Bozor iqtisodiyoti 
sharoitida Respublikada eng muxum hisoblangan oziq-ovqat resurslari bilan 
ta’minlashga erishish vazifasi qo’yildi. 
Respublikaning g’alla mustaqilligini ta’minlash maqsadida paxta 
maydonlari qisqartirildi, yerlarning meliorativ xolatini yaxshilashga katta ahamiyat 
berildi. Mamlakatimizda foydalanilayotgan 58.6 mlrd.m 3 daryo suvlaridan faqat 
11,47 mlrd. m
3
( 19,6 %) Respublika hududida paydo bo’ladi, qolgani esa qo’shni 
davlatlar hududidan o’tib keladi. 
Yildan yilga kuchayib borayotgan suv tanqisligi, Markaziy Osiyoda 5 ta 
mustaqil davlatlar paydo bo’lishi munosabati bilan davlatlararo suv boshqaruvi 
murakkablashdi va ayrim hududlarda kafolatli suv ta’minoti darajasi pasaydi. 
Respublika g’alla mustaqilligini ta’minlash uchun mavjud bo’lgan suv 
xo’jaligi ob’ektlarini mavsumiy ishlatish davri uzaydi. 
Suv xo’jaligi ob’ektlarini ishlatish uchun ajratilayotgan byudjet 
mablag’larining hajmini kamaytirish, 1 gektar hisobiga, Suv xo’jaligi asosiy 
fondlarini eskirishi; 
Aksariyat suv xo’jaligi ob’ektlarini qurilib ishlatilayotganiga 30-35 yil, 
ayrimlariga esa 40-45 yil bo’lganligi; 

---

275 
Natijada ko’pgina ob’ektlar, ayniqsa nasos stantsiyalar va yirik gidrotexnik 
inshootlar xozirgi kunga kelib qaytadan tiklanishni va modernizatsiya qilinishi zarur 
bo’lib qolganligi;
Asosiy suvdan foydalanuvchi bo’lgan qishloq xo’jaligida bozor iqtisodiyotiga 
o’tish borasidagi islohotlarni chuqurlashtirish bo’yicha jadal olib borilayotgan katta 
miqyosdagi ishlar suv xo’jaligi tizimiga ham ma’lum talablar qo’ydi: 
- 2003 yil 24 martdagi PF-3226- sonli «Qishloq xo’jaligida islohotlarni 
chuqurlashtirishning 
eng muhim yo’nalishlari to’g’risida”gi O’zbekiston 
Respublikasi Prezidentining farmoni; 
-
2003 yil 28 iyundagi 290 – sonli “O’zbekiston Respublikasi 
Qishloq va suv xo’jaligi vazirligi faoliyatini tashkil etishni takomillashtirish 
to’g’risida”gi Vazirlar Mahkamasi qarori; 
-
2003 yil 21 iyuldagi 320 - sonli “Suv xo’jaligini boshqarishni
tashkil etishni takomillashtirish to’g’risida” gi Vazirlar Mahkamasi qarori; 
Qishloq xo’jalik soxasidagi zarar ko’rib ishlayotgan davlat xo’jaliklari, 
iqtisodiy jixatdan o’zini oqlamagan xo’jaliklar, xo’jalik yuritishning fermer va
dehqon xo’jaliklari shakllariga o’tkazilib yerlardan iqtisodiy samara ko’prok olina 
boshlandi. 
Qishloqlarda yangicha iqtisodiy munosabatlarni kengrok va chukurrok joriy 
etilishi, ularni qonuniy asoslarda mustaxkamlanishini taqazo etadi. 
Shu manoda Qishloq xo’jaligida o’tkazilayotgan isloxatlarning qonuniy 
zaminini yaratish, ijtimoiy siyosiy xayotning huquqiy asoslarini izchillik bilan 
mustaxkamlanish muhim ahamiyatga egadir.Shuning uchun qonunlarni va ayniqsa 
idoraviy normativ xujjatlarni uz vaqtida o’rganish va chukur bilish salmokli 
ahamiyatga egadir.