Iqtisodiy va

4 - 49

lar anchagina ( Puerto- R iko, Bermud, Sen- Pyer va Mikelon orollari va h.k.) Yer sharidagi eng katta orol — G renlandiya rasman Daniya Qirolligiga bo'ysunadi (maydoni, 2,2 mln. kv.km).

Avstraliya va Okeaniyada mustaqil davlatlar soni ancha kam b o ‘lib, ularning barchasi faqat XX asrning ikkinchi yarmida tashkil topgan. Ushbu geografik ob'yektlarning um u­ miy maydoni taxminan 8,6 mln.kv.km, aholisi atigi 31 mln.ki­ shi. Eng katta davlat Avstraliya hisoblanadi. U dastavval Av­ straliya Ittifoqi nom ini olgan, so‘ngra 1951 yilda t o ‘la mus- taqillikka erishgan. A m m o hozir ham u rasm an Buyuk Britaniya H a m d o ‘stligiga qaraydi. Avstraliya federativ dav­ lat, u 6 ta shtatdan iborat. Yangi Zelandiya ham 1951 yilda m ustaqillikni q o ‘lga kiritgan. U ning m aydoni 271 ming kv.km., aholisi 4 mln.ga yaqin.

S hunday qilib, Avstraliya va Yangi Z elandiya ushbu regionning eng yirik davlatlaridir. (Avstraliya b ir qit'a, materikni to ‘la egallagan dunyodagi yagona mamlakat hisob­ lanadi). Papua- Yangi Gvineya ham Tinch okeanning janu- bidagi katta davlatlar qatoriga kiradi. U Yangi G vineya orolining sharqiy qismi bilan yana 600 dan k o ‘proq orollar- ni o ‘z ichiga oladi (maydoni 463 ming kv.km., aholisi 5,0 mln. kishi). Papua-Yarigi Gvineya 1975 yilda mustaqillikka erishgan, H a m d o ‘stlik tarkibidagi davlatdir.

Solomonov orollari alohida davlat m aqom ida 1978 yilda, Vanuatu respublikasi 1980, Fidji respublikasi 1987 yilda, Palau respublikasi 1994 yilda tashkil topgan. Shu bilan birga hozir h am A Q SH va F ransiya q a ram o g ‘idagi kichik hu d u d lar saqlanib qolingan.

Shunday qilib, jahonning siyosiy xaritasi doim o o ‘zga- rishda. Yirik mamlakatlarda parchalanish havfi b o ‘lsa, mayda mamlakatlar boshqalar tom onidan bosib olinishi m um kin (bu k o ‘p hollarda m am lakat hududining tarixiy shakllanishi, aholining diniy va milliy tarkibiga ham b og‘liq). 0 4 g a n asrning eng m u h im siyosiy o ‘zgarishlari Ikkinchi jah o n urushidan keyin vujudga kelgan kapitalistik va sotsialistik lagerning paydo b o ‘lishi va 90 - yillarda sobiq Ittifoqning barbod b o ‘lishi va uning hududida mustaqil davlatlarning shakllanishi, yuqoridagi ishlarning b arham topishi bilan bog'liq b o ‘ldi.