Iqtisodiy geografiya

Ishlab chiqarish kuchlarini joylashtirishning asosiy qonuniyatlari

Ishlab chiqarish kuchlarini joylashtirish va hududiy rivojlantirish qonuniyatlariga quyidagilar kiradi:

1. 
   Ishlab chiqarishni hududiy oqilona tashkil etish qonuniyati. Bunga muvofiq ishlab chiqarish korxonalarini ilmiy texnika taraqqiyotining yutuqlari asosida, iloji boricha manbalarga yaqin joyda joylashtirish maqsadga muvofiq. Masalan,Suvni ko’p talab qiladigan tarmoqlarni imkon qadar yirik va samarali suv manbalariga yaqin joylashtirish ma’qul. Mehnatni ko’p talab qiluvchi (sermehnat) tarmoqlarni esa mehnat resurslari shakllangan markazlarga yaqinroq.Kundalik iste’mol qilinuvchi mahsulot ishlab chiqaruvchi korxonalarni iste’molchilarga yaqinroq joylashtirish va hokozo.
   
2. 
   Ishlab chiqarishni hududiy ixtisoslashuvi va kooperatsiyalashuvi qonuniyati.
   

Bunda biron bir hudud ichida ixtisoslashuv va korxonalar o’rtasida eng takomillashgan ishlab chiqarish aloqalarini o’rnatish hamda ularni tashqi iqtisodiy aloqalarda keng ishtiroki ko’zda tutiladi.

3. 
   Hududlarni majmuali (kompleks) rivojlanish qonuniyati. Bunda hududni (respublika, viloyat, iqtisodiy tuman) majmuali rivojlanishi deganda xo’jaligidagi mutanosiblik (proportsionallik), ishlab chiqarish korxonalarini mahalliy tabiiy va iqtisodiy sharoitga mos kelishi, ixtisoslashgan tarmoqlarni, infrastrukturasini (infratuzilma), turli masshtabdagi shaharlarni rivojlanishini va tabiiy muhitni foydalanish va hokozolar nazarda tutiladi.
   

4. 
   Ishlab chiqarishni hududiy bir me’yorda joylashtirish yoki hududlarning ijtimoiy-iqtisodiy rivojlanishni tenglashtirish qonuniyati. Unga ko’ra respublika hududlarining iqtisodiy rivojlanishini bir-biriga tenglashtiri, ishlab chiqarish kuchlari bir me’yorda mamlakat bo’ylab bir me’yorda joylashtirish, istiqbolda aholi turmush darajasini oshirish maqsad qilib olinadi.
   

4.