«iqtisod moliya»

Kafolatlangan natija prinsipi maxsus iyerarxik strukturali vaziyatda qaror qabul qilishga qaratilgan. U quyidagi xususiyatlarga ega. Tahlil mar-kaz nuqtayi nazaridan o‘zi uchun eng salbiy va noqulay hisoblangan hudu-dni tanlash orqali amalga oshiriladi Bunday noqulay vaziyatda markaz o‘zining maqsadli funksiyasini maksimallashtirishga harakat qiladi. Mar-kaz, tabiiy ravishda, boshqarish strategiyasiga ega. Bu imtiyoz markazga qo‘shimcha imkoniyatlar beradi.

Avvalo, markazning funksiyalanishi hududlarga ma’lum bo‘lgach, ular o‘z maqsadlarini aniq bir vaziyatda amalga oshiradilar. Shuning uchun ham, markaz strategiyani tanlashda noaniqlikni kamaytiradi, natijada hu-dudlar maqsadli funksiyasini maksimallashtiradigan boshqarish strate-giyasini tanlaydi.

Ikkinchidan, hududlar o‘zining boshqarish strategiyasidan manipul-yatsiya uchun foydalanishlari mumkin. Masalan, noto‘g‘ri axborot uzatish, boshqa manipulyativ texnologiya refleksiv strategiyani qo‘llagan bo‘lib, bunda markazning boshqarish strategiyasini tanlashi hududlar tanloviga bog‘liq. Aytaylik, vazifani bajarganlik uchun mukofot, shartni buzganlik uchun jarima solish, ishlab chiqarish dasturiga qarab resurslarni ajratish va hokazo.

Bunday manipulativ texnologiyadan markaz hududlariga ta’sir ko‘r-satish vositalariga ega bo‘lgandagina foydalaniladi.

Kafolatlangan natija prinsipi boshqarishning iyerarxik strukturasida qa-ror qabul qilishdagi eng umumiy yondashuvdir.

Ogohlantirish ssenariysi. Optimallikning ushbu prinsipi o‘zaro tah-did solish orqali vaziyat barqarorligini ta’minlashga imkon beradi. Ayrim ishtirokchiga tahdid solish shuni bildiradiki, agar u barcha ishtirokchilar tomonidan barqarorlashtiriladigan vaziyatga olib keluvchi strategiyadan chetga chiqmoqchi bo‘lsa, unga shu vaziyatda olishi mumkin bo‘lgan mab-lagni olishga yo‘l bermaydilar. Barcha subyektlar tahdid solishdan foyda-lansalar, unda ogohlantirish ssenariysi vujudga keladi, ya’ni barcha ishti-rokchilar bir-birini barqarorlashtirilayotgan vaziyatdan chetga chiqishdan ogohlantirib turadilar.

Aytib o‘tish kerakki, tahdid solish har doim ham samarali bo‘laver-maydi, bunda “chetga chiquvchi”ni jazolash uchun ishtirokchilar o‘zlari-ning shaxsiy manfaatlaridan voz kechishga majbur bo‘ladilar. Shuning uchun ham, ogohlantirish, ya’ni «chetga chiquvchi»ning maqsadli funksi-yanilarini minimallashtirish emas, balki boshqa ishtirokchilarning maq-sadli funksiyalarini maksimallashtirish ham katta ahamiyat kasb etadi.