Iogan sebastyan bax ijodi


Matfey bo„yicha Iztiroblar



Download 0,75 Mb.
Pdf ko'rish
bet20/21
Sana25.06.2021
Hajmi0,75 Mb.
#101522
1   ...   13   14   15   16   17   18   19   20   21
Bog'liq
Bax haqida

Matfey bo„yicha Iztiroblar. Iztiroblar janri (yoki passionlar) o„zini ildizi bilan o„rta asr 

Yevangeliya  matnlarini  sahnalashtirishi  bilan  bog„liq  bo„lib  Iso  payg„ambarning 

iztiroblari va vafoti haqida bayon qilgan. Ular cherkov iztirobli xafta davomida qo„yilgan 

bo„lib pasxadan oldin namoyish qilingan. Passion matnlari dastlab “rollarga taqsimlanib” 

dindorlar tomonidan psalmodi (yarim kuylash, Yarim so„zlash shaklida) ko„rinishda ijro 

etilgan. Kechroq ko„p ovozli polifonik uslubda ifoda etila boshladi. Mazkur janr ayniqsa 

Germaniyada-birinchi  nemis  opera  muallifi  Genrix  Shyutsa  ijodida  yuqori  cho„qqilarga 

ko„tarildi. 

        

Bax  qalamiga  Ioann  (JP),  Matfey  (MP)  Mark  bo„yicha  iztiroblar  mansub  (oxirgisi 

yakuniga  yetkazilmagan).  Ularning  bari  Leipsigda  yaratilgan  edi.  Barcha  passionlar 

uchun uchta planlarni solishtirish hos bo„lgan: bayonotli, dramatik va lirik izhor. Bayonot 




hikoyani  bayon  qiluvchi  nomidan  ketadi  –  Yevangelist  (tenor).  Uning  bayoniga  doimo 

o„zgalarni  (bosh  qahramonlarni)  gapi  kiritilib  voqealarni  yoritadi-Iso  va  uning 

shogirdlari, Pontiy Pilat, Irusali ibodatxonasining diniy xizmatkori va b. Ushbu yakka va 

xor repliklar tufayli tinglovchilar jonli harakatni ko„rgandek bo„ladi. 

Ba‟zida  drama  rivoji  lirik  chekinishlar-ariyalarda  to„xtab  qahramonlarni  xis  tuyg„ularni 

ko„rsatishga  harakat  qiladi.  Eng  muhim  dramaturgiya  lavhalari  nems  lyuteran  cherkov 

qo„shiqlari  –  xorallari  bilan  belgilab  ko„rsatiladi.  Diniy  kantatalar  singari  Baxning 

passionlarida aynan xoral asosiy axloqiy g„oyani tinglovchilarga yetkazadi ayrim xorallar 

takror  qilinadi,  butun  baxaybat  kompozitsiyani  birlashtirgan  holda.  Deyarli  har  bir  xor 

uchun  kompozitor  jiddiy  to‟rt  ovozli  fakturani  tanlaydi.  Shunday  qilib  passionlar 

messalardan quyidagilar bilan farq qiladi: 

Messa matni lotin tilida, passionlar – nems tilida; 

Passionlarda personajlar, ketma-ket harakat rivoji o„rin olgan bo„lsa messada bu yo„q; 

Messa ichki tugallangan aniq cheklangan nomerlar – xor, ariya va duetlardan iborat;  

Passionlarda ularga rechitativ, xorallar, o„z ichiga erkin holda xor va yakkaxon lavhalarni 

kiritgan butun sahnalar o„rin oladi. 

“Matfey  bo„yicha  iztiroblar”  –  Baxning  eng  monumental  asrlaridan  biri  bo„lib  uning 

ustida u to‟rt yil mobaynida ishlagan. Asar premerasi Avliyo Foma cherkovida (Leypsig) 

1727-yili  bo„lib  o„tdi.  Umuman  kompozitor  hayotlik  davrida  ular  bir  necha  bor  turli 

yillarda ijro etilgan.  

“Matfey bo„yicha iztiroblar” – ikki xorli kompozitsiya bo„lib ikkita to‟rt ovozli xor uchun 

mo„ljallangan.  Ularga  jo„rlik  o„rnida  orkestr  va  organ  kiritiladi;  har  birida  o„zining 

yakkaxonlari bor. Orkestr tarkibiga qadimgi cholg„ular, masalan, viola da gambu, goboy 

d



amur kiritilgandir. Ikki xor birga va alohida kuyladi. Shu bois mazkur asarni ijro etilishi 

katta akustik xususiyat bo„lishini taqazo etadi. 

“Matfey bo„yicha iztiroblar” ikki bo‟limdan iborat (biri ibodat vaqtida ikkinchisi undan 

so‟ng  ijro  etiladi)  birinchi  qism  (№№1-35)  Isoni  maxbuslikka  olinishi  sahnasi  bilan 

yakunlansa;  ikkinchi  qism  (№№36-78)  uning  iztroblari  va  vafoti  haqida  bayon  qiladi. 

Har bir qism bo„limlarga ajaratiladi. 



I qism: 

1. dindorlarni til biriktirishi va Iuda xiyonati (№№2-12); 

2. pinxon kechasi (№№13-23); 

3. Gefsiman bog„ida Isoning duosi (№№24-31); 

4. Iudani Isoni maxbus qilinishida kelishi (№№32-35). 


Download 0,75 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   13   14   15   16   17   18   19   20   21




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish