Integratsiyalashgan pedagogikasi

Asosiy ishlab chiqarilgan bilim m on itoringi prinsiplari.
Ular ichida:
1. 
Uzluksizlik prinsipi.
Bu m onitoring butun dinam ik rivoj- 
lanuvchi tizim sifatiga qarash degani. Bu tizim nafaqat sonli xa- 
rakter balki sifath xarakterdagi struktur-funksional o ‘zgarishlami 
o‘z ichiga oladi. M onitoring bir sifatdan ikkinchisiga o ‘tish va- 
ziyatlarini, bilim va jarayon a n ’analarini korreksiya qilish va 
to ‘g‘rilash yoki bo‘shashtirish holatlarini belgilashi lozim.
2. 
Ilmiy prinsip.
Bu kuzatishning asoslangan xarakteristika- 
siga tayangan holda kuzatish degani. Bu holatga maishiy tu r­
mush tomonidan yondashish m an etiladi.
3. 
Tarbiya y o ‘nalishining prinsiplari.
Pedagogik m onitoring 
butun maqsad hisoblanmaydi, balki bilim jarayonlarini chuqur 
o‘rganishga va pedagogik boshqaruvni ishonchli uskunasi sifatida 
qo‘llaniladi. Shaxsning har qanday darajadagi kamsitadigan tex- 
nologiyalarini pedagogik m onitoring m etodlarida, prinsiplarida 
qo‘llash m an etiladi.
4. 
Tashxis-ma ’lumot yo ‘nalishi prinsiplari.
Kuzatuv jarayonida 
olingan axborot bilim jarayonini oldindan ishlab chiqarilgan 
ko‘rsatkich va kriteriylariga to ‘g‘ri kelishi kerak.
5. 
Pragnostik (m a ’lumot beruvchi monitoring prinsiplari.
Pe­
dagogik monitoringni m a’nosi pedagogik jarayoni nom a’lum bir 
vaqtda yoki m a’lum vaqtda, belgilangan darajada holatini ko'rishi 
uchun emas, balki a n ’analar haqida bir to'xtam ga kelishish uchun, 
bilim olish jarayoni u yoki bu tomonini rivojlanishini ko‘rishi uchun, 
xohlamaydigan holatlarini transformatsiyasi, blokirovkasi yoki 
to‘xtashi, pedagogik bilimni ijobiy tomonlarini qoilab-quw atlashni 
oldindan ko‘ra olish qobiliyatlarini oshirish uchun foydalaniladi.
Shartli prinsiplar qatoridan o ‘chirmasdan turib, biz psixologik- 
pedagogik integratsiya spetsefik prinsiplarini ishlab chiqardik. 
Ularning m a’nosi tekshiruvni tashkil qilishdangina emas, balki 
protsessual-texnologik jarayonlarini ishlashini ko‘rib chiqamiz.
1. 
Natija olish va regularlik prinsiplari. Regulativ vazifasini 
bajarishi uchun qulay realizatsiya tizimi. «Regulatsiya-soregu- 
latsiyasini regulatsiyasi» ishlab chiqilgan. Bu bo‘lajak 
0
‘qituvchi­
ning shakllanishi uchun asos bo ‘lib xizmat qiladi. Kuzatuvning 
baza komponenti quyidagicha boiadi:
• har xil o ‘z rivojlanishining perspektivasini aniqlashni bihsh;
• variantli holatlarda qulay qarom i tanlashni bihsh;

---

• o‘z-o ‘zini korreksiya qilishi uchun har xil metodlardan foy­
dalanishni bilish;
• bihm ohsh holatini kuchaytirish uchun xotira, qabul qilish, 
iroda, nutq, fikrlash qirralarini ishlata bihsh.
• istak, odat, qiziqishga b o g iiq holda natijani oldindan bilish.
2. Bilim berishi m etodlarini ilg‘orlashtirish va o ‘quv m ate­
riallarini, chizm alarini qayta ishlash uchun didaktik kelishuv 
prinsipi belgilangan. Bu prinsip integratsiya bilim larini bos- 
qichm a-bosqich shakllanishi m etodlarini qulay va to ‘g ‘ri yo‘- 
nalgan birligi, ilm ni rivojlanishini perspektivlarini hisobga o l­
gan holda o ‘quv prinsiplarining dinamikasi va dialektikasini to ‘g‘ri 
yo'naltirishga, pedagogik birlikka am al qiUshni o ‘z ichiga oladi. 
Dem ak, bu prinsipni uskunaviyligi, bihm kengashlarini tizimli- 
ligi va diskrem inatligini boshqarish y o ii bilan integrativ xarak- 
terni xususiy etadi.
3. Tizimga integragal yondashuv prinsiplari jarayoni nafaqat 
qator elem entar yigindisini, tom onlar xususiyati sifatida, balki 
sifatli yangiliklar birligi sifatida qarashini o ‘z ichiga oladi. Spetsifik 
informatsiyani qayta ishlab chiqarish o ‘z ichiga fikrlash, taqqos­
lash, nisbiylik, effektiv prinsiplarini oladi. Shuning uchun pe­
dagogning fikrlashi ijodiy izlanishlar ko‘rinishida b o iish i kerak. 
0 ‘rganilayotgan obyektni obyektiv ko‘rinishini beruvchi diagnostik 
muolajalarini izlash kerak.
4. Butunlik prinsipi o ‘rganilayotgan bilimning, kamida uch 
yo‘naltirilgan vektorlik jarayonlarini o ‘z ichiga oluvchi jarayonni 
nazarda tutadi. Vektorlilik, ya’ni kuzatishga belgilangan holatni, 
yo‘nalayotganligini ajratib olishidir. M onitoring vaqtida vektoriik 
jarayoni bir qancha ko‘rinishga ega b o ia d i, ular ichida;
• o ‘quvchilami individual imkoniyat darajasini shakllanishiga 
qarab, bilim berish va o ‘qitish maqsadlari;
• informativ bloklami metodik uzatish;
• bilrni jarayonining oxirgi natijalari;
• o ‘qituvchining yetuk pedagogik tayyorligini integrativ qirralari.
Psixologik-pedagogik jarayon monitoringini aniq obyektini tan ­
lashda, biz m onitoringni pedagogik va boshqaruv kom ponenti 
informatsion tizimlami elementi, degan xulosaga kelamiz. Bundan 
chiqqan holda pedagogik monitoring jarayonli bo‘shliqni o ‘z vaq­
tida aniqlab shakllangan bilim bilan o ‘z vaqtida berilgan jarayonni 
korrektirovka y o ii bilan to id irish imkoniyatini beradi.

---