Inson va tuproq” kitobi “Jayron” ekologik markazi

Oq bo`yinli bulbul- (Irania gutturalis Guerin) tog`larda yashovchi bulbul turi. Boshining ikkala yoni qora, bo`yni oq, ustki tarafi kulrang, pastki tarafi malla bo`ladi. U butalarda yashaydi, yerga kamdan-kam tushadi. Lekin toshlar bor joyda toshlar ustida ham uchratish mumkin.

Oq boshli qoqio`t-

Oq gulsapsar-

Oq gulxayri-(Althaea nudiflora) gulxayridoshlar oilasiga mansub, tik poyali,bo`yi 70-200 sm keladigan ko`p yillik o`simlik. Uning barglari 5-7 bo`lakli , chetlari tishsimon qirqilgan. Gullari yirik, to`pgul hosil qiladi.mevasi25-30 ta urug`dan tashkil topganurug`I 3-4 mm uzunlikda bo`lib,buyraksimon shaklda. Oq gulxayri iyun-avgust oylarida gullab, iyul-sentabr oylarida meva beradi.u tog` etaklarida, toshli, shag`alli qiyaliklarida uchraydi. Poyasidan turli xil arqonlar, iplar va boshqa matolar tayyorlanadi.

Oq parpi- Tyanshan va Pomir-Oloy tizmasidagi son va areal jihatidan qisqarib borayotgan o`simlik. Bo`yi 1,5 m ga yetadidigan ko`pyillik, tugunak ildizpoyali o`t. Ildizpoyasi tugunaklarning yonma-yon qo`shilishidan hosil bo`lgan. Poyalari oddiy bo`lib, tik o`sadi. Poyasining yuqori qismidagi bargalari bandsiz, qolganalri bandli, yaprog`I asosigacha yirik tishli bo`laklarga ajratilgan. Gullari poyaning yuqori qismida o`rnashgan, yirik shingil hosil qiladi. O`zbekistonning Piskom, Chotqol, Farg`ona, Turkiston, Zarafshon, Hisor tizmalarida va Tojikiston, Qirg`iziston hududida ham o`sadi. Oq parpi tog`larning o`rta va yuqori qismlaridagi nam yerlarda va buloqlarning atroflarida o`sadi. Urug`idan ko`payadi. Xalq tabobatida dorivor o`simlik sifatida qadrlanadi. O`zbekiston Respublikasining “Qizil kitob” iga kiritilgan.

Oq saksovul- (Haloxiylon persicum) shoʻradoshlar oilasiga mansub yirik buta. Balandligi 2,5–6 m. Ildizi 10–11 m chuqurlikka boradi. Qozogʻiston, Oʻrta Osiyo, Eron, Afgʻoniston, Iroq, Saudiya Arabistoni, Gʻarbiy Xitoyning choʻl va sahrolarida oʻsadi. Oq saksovul qumliklarni mustahkamlash uchun ekilad. Oqsaksovulni ko`kigida mollar yaxshi yemaydi. Uni kuz va qishda yumshagan shoxlarini yaxshi yeydi. Undan sifatli yoqilg`I sifatida keng foydalaniladi.