Ikkinchi vazifa — taktik vazifa. U shuni nazarda tutadiki, hali tayyor mahsulotli sanoat bazasi yaratilgani yo‘q, biz hozircha katta qismini eks- port qilishga majburmiz. Bu eksport qilinadigan paxta jahon bozorida raqobatbordosh bo‘lishi kerak.
Chet el tajribasini o‘rganib shu ma’lum bo‘ldiki, ko‘pgina xorijiy firmalar tola tozalashdagi chang ma’lum miqdorda kam qilib beriladi.
Shuni nazarda tutib, izlanishlar natijasida shuni tushundikki, asosiy rezerv effektning ko‘tarilish asosi xomashyo o‘sishini normallashtirib boshqarib turish zarur. Uning tolalik darajasini ijobiy tomonga o‘zgartirish quyidagilar orqali, ya’ni tola changi koeffitsientini silindri va ishchi kamerasi parametrlar asosini o‘zgartirishni taqozo etadi. Tadqiq izlanishlari ko‘rsatadiki, sifatli tola ishlab chiqarishni ko‘paytirish, tola yo‘qotilishini qisqartirish va elektr energiyani tejamkor qo‘llash kelajakdagi asosiy maqsaddir.
Ilmiy-tadqiqot ishlari natijalari iqtisodiy samaradorlik uchun muhim omildir. Asosiy maqsad shundan iboratki, ya’ni iqtisodiy samaradorlik hammasi bir tomonga yo‘naltirilgan maqsaddir. Shuni nazarda tutish kerakki, biz iqtisodni gapirganimizda resurslar ishlatilishini kamaytirish nazarda tutiladi.
Iqtisodiy samara materiallar ishlatilishi hajmini narxda qo‘yilishidan iborat. Agarda qandaydir paxta tozalash zavodi ilmiy ishlab chiqarishni tashkil qilib va tola ko‘payishiga erishgan bo‘lsa, buning o‘rniga xaridordan o‘z tovarini yuqori narxda sota oladi. Bu samara ikki narsani nazarda tutadi: ikki narxning farqi paxta tolasi tonnasiga va qayta ishlangandan keyingi paxta tolasining narxiga bog‘liqdir.
Iqtisodiy samaradorlik — bu munosabat shunga olib keladiki, iqtisodiy samaraning hajmi innovatsion xarajatlar ko‘payishidadir. Shu jihatdan iqtisodiy samara, iqtisodiy samaradorlik har xil iqtisodiy kategoriyadir. Ular bir-biriga bog‘langan bo‘lib, asboblar bahosi natijasi ilmiy izlanish ishlarining ishlab chiqarish ko‘rinishida bo‘ladi. Bu bo‘limlar quyidagilar.
taxminiy hisob, tematika tanlanishi birinchi bosqichda ilmiy-tad- qiqot ishlari (ITI) qo‘llanishi;
potensial va yillik kutilayotgan vazifani bajaruvchi.
Bundan tashqari, samaradorlik rejali hisobidagi ishlab chiqaruvchi ajratishning rejali qismini texnikani va samarani ITI natijalariga ko‘ra qo‘llanilishi.
Iqtisodiy samara iqtisodiy samaradorlik ITI mavzusida, muammolar ilmiy izlanishli ko‘rinishi bir butun ko‘rsatilishini iqtisodiy samaraning hisobiga ITI natijalarini ajralishiga iqtisodiy potensialni ITIning asosiy 40% ulushini tashkil qiladi.
Birinchi bosqichda iqtisodiy samara hisoblari asoslandiki, ITI natijalari va bunda iqtisodiy samara ITIning o‘zidir. Iqtisodiy samara va ITI iqtisodiy samaradorligi ishlab chiqarish o‘lchamlarida beriladi. Shu jihatdan ITI ishlab chiqarishda xarajatlar yig‘indisiga bog‘liq holda jarayon bosqichlarida, «ishlab chiqarish tadqiqotlari»da izlanish fundamenti, ilk izlanishlar, qayta ishlash, yalpi ishlab chiqarish xarajatlari izlanishdan ishlab chiqarishga tatbiq qilinadi.
Talabga ko‘ra xarajatlar hisobi tadqiqotlar bosqichida mehnatli va shunga yaqin hisoblar ishlab chiqarish bosqichlarida yalpi ishlab chiqa- rish kapitali xarajatlar hisobiga bog‘liq.
Nazorat savollari
Respublikamiz qonunlarida ikki maqsadlilikni so‘zlab bering.
Qayta ishlash sanoatining taktik vazifasi qanday?
Innovatsion menejmentni yaxshilashdagi imkoniyatlar qanday?
Do'stlaringiz bilan baham: |