Илмий муҳаррир: медицина фанлари доктори, профессор Н

Sitoplazmaning fibrillyar tuzilmalari.
Sitoplazmaning fibrillyar tuzilmalariga 
yo`g`onligi 10 nm keladigan mikrofibrillalar va yo`g`onligi 5-6 nm bo`lgan mikrofilamentlar 
kiradi. 

---

37 
Mikrofibrillalar 
(oraliq filamentlar) yoki tayanch fibrillalar hayvon hujayrasi uchun 
xarakterli bo`lib, u asosan epiteliy hujayralarida va ba’zan glial xujayralarda uchraydi. Mik-
rofibrillalar oqsil tabiatlidir. Ular bir necha yuz fibrillalardan tashkil topgan tutamlar hosil qilishi 
mumkin, mikronaychalar singari tayanch funktsiyasini o`taydi. 
Mikrofilamentlar s
itoplazmaning chetki yuzalarida tutamlar hosil qilib joylashadi. Ularni 
amyobalar psevdopodiylarida yoki harakatdagi fibroblastlarning o`siqlarida ko`rish mumkin. 
Oxirgi vaqtlarda mikrofilament tutamlarida mushak to`qimasining qisqaruvchi elementlaridagi 
singari aktin, miozin, tropomiozin, a-aktinin topilgan. Mikrofilamentlar qisqarish vazifasini 
bajarsa kerak. 
Maxsus organellalar.
Ko`pgina qo`llanmalarda maxsus organellalar ham farqlanadi. 
Maxsus organellalar hamma hujayralar uchun taalluqli bo`lmay, faqat ba’zi hujayralarda 
uchraydi. Ularga epiteliy hujayralaridagi tonofibrillalar, mushak. hujayralaridagi yoki tolalardagi 
miofibrillalar va nerv hujayralaridagi neyrofibrillalar kiradi. Hozirgi vaqtda maxsus 
organellalarni ajratishning hojati yo`qdir. Chunki maxsus organellalarni hosil qiluvchi tuzilmalar 
boshqa hujayralarda ham uchraydi. Epiteliy hujayralaridagi tonofibrillalar boshqa hujayralarda 
ham uchrovchi mikrofibrillalarnnng katta bir to`plamidir. Elektron mikroskop ostida ular nozik 
ipchalar shaklida bo`lib, desmosomalarda tugaydi. Tonofibrillalar epiteliy hujayrasining 
mustahkamligini belgilasa kerak. 
Miofibrillalar mushak to`qimasida uchrab, ular aktin, miozin, tropomiozin, a-aktinin kabi 
oqsillarni tutadi. Bu oqsillar boshqa hujayralarda ham topilgan. Mushak to`qimasida bu oqsillar 
juda ko`p bo`lib, tutamlar - miofibrillalarni hosil qiladi («Mushak to`qimasi» ga q.). 
Neyrofibrillalar 
nerv 
hujayralarida 
uchrab 
elektron 
mikroskopik 
tadqiqotlar 
neyrofibrillalarning nozik mikrofibrillalaridan tashkil topganligi va bu sohada mikronaychalar 
borligini ko`rsatdi («Nerv to`qimasi» ga q.).