Ijtimoiy siyosat

2.3. O„ng partiyalarning ijtimoiy siyosat to„g„risidagi 
qarashlarining o„zgarishi 
G‗arbiy 
Yevropada 
―Ijtimoiy 
davlat‖ 
konsepsiyasining 
rivojlanishida ikki omil yetakchi o‗rin tutadi: birinchi – ikkinchi jahon 
23
Ўзбекистон Республикаси Президенти Ш.М. Мирзиѐевнинг Парламентга муражатномасидан. 29.12.2018 
йил. 
www.xs.uz
  
24
Social policy. P. 57-83 

---

34 
urushining salbiy oqibatlari; ikkinchi – ijtimoiy jarayonlarni asoslashga 
qaratilgan liberal nazariyalarning vujudga kelishi. 
Liberal (chegaralangan) ijtimoiy davlat. Bunda kam ta‘minlangan 
aholiga moddiy yordam ko‗rsatish (kam ta‘minlanganlik nafaqasi, 
nogironlik nafaqasi va boshqalar) davlat byudjeti tomonidan 
moliyalashtiriladi. Nafaqa olish huquqini qo‗lga kiritish qattiq nazorat 
qilinadi, nafaqalar miqdori yuqori darajada belgilanmaydi, mehnatga 
layoqatli kam ta‘minlanganlik nafaqasini olishni istaganlar ishga 
joylashishlari talab etiladi. Ushbu tizim AQShda qo‗llanishi an‘anaviy 
hisoblanib, yaqin yillardan boshlab esa Buyuk Britaniya, Kanada va 
Avstraliya kabi mamlakatlarda ham qo‗llanila boshlandi.
25
Konservativ (korporativ) ijtimoiy davlat.
Ijtimoiy ta‘minot davlat 
tomonidan kafolatlanadi va turli sug‗urta fondlari tomonidan 
moliyalashtiriladi. Ijtimoiy ta‘minotdan olinadigan nafaqa miqdori 
mehnat staji, ish haqi darajasi kabi omillarga bog‗liq bo‗ladi. Davlat 
tomonidan davlat xizmatchilariga tegishli imtiyozlar beriladi. Mazkur 
imtiyozlar odatda pensiya nafaqalarini tayinlash va tibbiy xizmatlardan 
foydalanishda namoyon bo‗ladi. Ushbu tizim Germaniyada amal qiladi. 
Umuman olganda konservativ ijtimoiy davlat shakli Yevropa 
mamlakatlarida keng tarqalgan hisoblanadi.
26