Ijtimoiy ish etikasi

1 . Axloq qoidalari: predmeti va asosiy toifalari

 

Axloqshunoslik eng qadimiy fanlarga tegishli bo'lib, V-IV asrlar boshlarida paydo bo'lgan. Miloddan avvalgi. Rasmiy ravishda Aristotel uning ajdodi deb hisoblanadi. U "Axloqiy" (fazilatli) tushunchasini shakllantirdi, shuning uchun fanning nomi - axloq. Etika so'zi qadimgi yunoncha ethos - uy, o'choq, (Gomer davrida, miloddan avvalgi VII asr) so'zidan kelib chiqqan bo'lib, keyinchalik: tartib, odat, xarakter. Axloq - bu odamlarning xulq-atvori, xulq-atvori va odatlari haqidagi fan. Etika (axloq, urf-odatlar va boshqalar) o'rganadigan hodisa, keyinchalik - 1-asrdan. Miloddan avvalgi. - ma'naviy nomini oldi. Ushbu so'zning asoschisi Gay Yuliy Tsezar bo'lib, u lotincha mox so'zidan hosil bo'lgan - shuningdek, uy, o'choq, odat va hk. Dunyoning aksariyat tillarida axloq va axloq tushunchalari asl shaklida kiritilgan: axloq axloq haqidagi fan. Ammo ba'zi tillarda o'z so'zlari bor, shuning uchun rus tilida axloq so'zi mavjud. Bu so'z birinchi marta 1798 yilda paydo bo'lgan . Rossiya Fanlar akademiyasining lug'atida u so'z so'zidan emas, balki Ndravga ko'ra, qalbga ko'ra ifoda etilgan. Shu munosabat bilan Rossiyada munozara mavjud: "Rossiyada axloq tushunchasi bilan bog'liq haqiqiy axloq tushunchasi mavjudmi?"

Chernyshevskiy: "Rus tilidagi axloq - od b axloqning ijobiy rivojlanishi mavjud".

Radugin "Norm (Hurmat, izzat, ibodat) - bu axloqiy va dolzarb xulq - bu axloqiy n Nosta."

Ko'pgina olimlar Demokritni axloqning otasi deb bilishadi. U rodonachal edi s qadimiy falsafada laqabi klassik bosqichi. U turli xil Philos £ Sgiach asarlarida axloq to'g'risida yozgan va avval axloqning asosiy toifalari - yaxshilik va yomonlikni ajratish mezonini berishga harakat qilgan.

Axloqiy qabila tizimining parchalanishi va dastlabki qullikning shakllanishi boshlangan davrda shakllangan. Bu vaqtga kelib jamiyat yaxshilik va yomonlik to'g'risida keng g'oyalarni to'plagan. Ushbu dastlabki g'oyalar qadimiy dostonlarda, masalan, Gilgamesh haqidagi afsonada, dastlabki adabiy asarlarda, qadimgi jamiyatda qabul qilingan qonunlarda, maqol va matallarda, rivojlangan mifologik tizimlarda va boshqalarda ifodalangan. Gilgamesh (doktor Shumer) dostonida o'rganilgan asosiy muammo o'lim va o'lmaslik masalasidir. Xulosa - u qoldirgan ishlarda insonning o'lmasligi.

VI asrda. Tsar Solon farmon chiqarib, dafn marosimida nay va stov va motam sonini chekladi . U o'z qilmishini quyidagicha tushuntirdi: ular tong otishganda ko'milgan, hamma musiqa tinglaydi va har kimning kayfiyati yomon va h.k.

Dastlab, olimlar allaqachon o'rnatilgan urf-odatlar va odob-axloqlarni tasvirlashni boshladilar. Ammo juda tez u etarli emas va aniq bo'lib chiqdi va taxminan 6 dyuym. Mil Falsafaning asosiy oqimida inson xulq-atvorining mohiyatini, xulq-atvorni belgilaydigan asosiy mexanizmlarni tushunishga urinishlar mavjud. Ushbu davr etikadan oldingi davr deb nomlangan.

Axloqning ikkinchi bo'limi fanning o'zi paydo bo'lishi bilan birga shakllandi. Axloqiy amaliy materiallar to'planib, xususiy, o'ziga xos, maxsus axloqiy tizimlarning paydo bo'lishi, rivojlanishi, asosiy mexanizmlarini tushuna boshladi. Bunga quyidagilar kiradi:[bitta]

• 
  Kasbiy etikani tushunish;
  
• 
  Yopiq mafkuralashtirilgan tizim axloqi;
  
• 
  Yosh guruhlari, diniy guruhlar va boshqalar axloqi.
  

Axloqiy uchinchi qism - yo'l fanga ko'zgu va tug'ilgan th Uch axloqiy tarixi e NIJ.

To'rtinchi qism - axloqiy prognozlar bo'limi. Deyarli PO w Denia ilm-fan, olimlar, biz intilishimiz kerak bo'lgan ideallarini berishga harakat qildik. Biroq, dastlab ushbu bo'lim fanda muhim o'rin tutmagan. U zamonaviy davrda, ayniqsa, yigirmanchi asrda allaqachon alohida rol o'ynay boshladi. Bu ijtimoiy yukning oshishi va ijtimoiy jarayonlar dinamikasining o'zgarishi bilan bog'liq edi. Ma'lum bo'lishicha, bu sharoitda inson tsivilizatsiya o'zgarishlarini ushlab tura olmaydi. Natijada - axloqiy jarayonlarga ta'sir etish mexanizmlari sezilarli darajada kengaymoqda, zamonaviy n olamda axloq shakllanishini tartibga solish .

Axloqning asosiy toifalari:[1] yaxshi; yovuzlik; qarz; javobgarlik; sharaf; vijdon; qadr-qimmat; tenglik; adolat va haqiqat; va hokazo.

Kategoriyalar tushunchalar deb ataladi, unda axloq fani insonning axloqiy va axloqiy faoliyatining mohiyatini ochib beradi. Kategoriyalar o'rganilayotgan sohaga qarab o'z ierarxiyasini o'zgartiradi. Kant uchun burch birinchi navbatda, ammo boshqa faylasuflar uchun bu boshqacha.

Normalar jamoatchilik xabardorligi darajasida shakllanadi va bu "yaxshi va yomon" ning etsya toifalari sifatida aks etadi . Ammo amalda ushbu me'yorlar faqat ma'lum bir kishining xulq-atvori orqali, norma to'g'risidagi ma'lumotlar shaxsiy ong orqali o'tgandan so'ng amalga oshiriladi - bu sha'ni, qadr-qimmati va vijdon toifalarida aks etadi. Lekin nima qilsak ham, biz doimo odamlar orasida va odamlar bilan munosabatda bo'lamiz. Shaxsiy harakatlar qarz toifalari va otve t stvennost tasvirlangan.

Yaxshilik va yomonlik - bu butun jamiyat manfaatlari nuqtai nazaridan baho beradigan o'ta umumiy toifalar; ular bir-birisiz mavjud bo'lolmaydi. Yaxshilik foyda keltirishi mumkin, foyda ham, yomonlik ham zarar. Yaxshilik va yomonlik aniq tarixiydir.

Vijdon, sharaf, qadr-qimmat - bu individual axloqiy ong darajasini tavsiflovchi toifalar.

Vijdon individual ong ishlashi bilan Fung repressiv uchun bu beton bilan ijtimoiy tan yaxshi tushunishni solishtirsa, ta'lim t nym ish inson. Vijdonning ushbu funktsiyasini odamlar uzoq vaqtdan beri tushunib etishgan va individual ongda vijdonni zararsizlantirish mexanizmlari ishlab chiqilgan. Vijdonning tabiati shundan iboratki, u sodir etilganidan keyin bir necha yil o'tib bizni bezovta qilishi mumkin. Ba'zida ichki hukm insonning hukmiga qaraganda ancha qattiqroq. Insonning bu holatini din belgilab qo'ygan. Shu sababli, ko'plab mamlakatlarda o'lim to'shagini tan olish muhim bir narsaning so'zsiz guvohidir. Har qanday e'tirofning ruhoniysi o'lishni tan olishi mumkin, cherkov bunga yo'l qo'yadi. Qadr-qimmat - bu shaxsiyatni shakllantirish jarayonida avvalgi tajribasini to'plagan tonna lagerlar bo'lgan kollektiv toifadir . Ularning qadr-qimmatini mazmunli anglash Xia shunday asta-sekin to'planib boradi, chunki inson o'zini o'zi "men" ostida olib yurishini anglashi bilan asta-sekin.

Hurmat - bu o'z-o'zini belgilaydigan chegaralar, u o'zining munosib janob xususiyatlarini yo'qotmaydi deb aytgan . Nomus qonundan ko'ra torroq chegaralarni belgilaydi.

Qarz - individual, ijtimoiy kutilmoqda jamiyatning ijtimoiy tartib va Niya, yaxshi va yomon vakolatxonalari bilan bezatilgan COO t mos ravishda tarixiy davri (qadimda eriga xotin itoat). Inson bu taxminlar bilan hayoti davomida tanishib chiqadi, ammo inson o'z burchini bajarguncha uning g'oyalari xayoliydir. Biz aniq bir vaziyat bilan bevosita to'qnashuv paytida o'z vazifamizni to'liq anglaymiz.

Mas'uliyat - vazifa g'oyasini o'zlashtirgan holda, biz elektron ma'ruzalar talablarini bajaramiz , sodiqlarning umidlarini va rad etadigan narsalarni kutamiz. Mas'uliyat - bu shaxs o'z zimmasiga oladigan va undan chetga chiqish uchun javobgarlikni o'z zimmasiga oladigan burch talablarining bir qismidir.

 
2 . Ijtimoiy ishchining shaxsiy fazilatlari

 

Paragrafning boshida shuni ta'kidlash kerakki, har bir kishi ijtimoiy ish uchun mos emas. Bu erda hal qiluvchi omil - bu nomzodning oxir-oqibat uning kasbiy faoliyati va amaliy faoliyati samaradorligini belgilaydigan qadriyatlar tizimi. Bu erda har bir insonning mutlaq qiymati g'oyasi falsafiy kontseptsiya toifasidan shaxsning butun qiymat yo'nalishining asosi sifatida asosiy psixologik ishonch toifasiga o'tadi. Ushbu sohaning mutaxassisi bo'lmoqchi bo'lganlarning ko'pchiligi o'zlarining munosabatlari va ijtimoiy ishning kasb va kasb sifatida qadriyatlar tizimi o'rtasida jiddiy "fikrlar farqlarini" topishlari mumkin. Bunday holda, ular o'zlarini boshqa biron bir faoliyatga bag'ishlashlari kerak bo'ladi.

O'z navbatida, ushbu kasbni o'zlashtira boshlaganlar tez orada unga siyosiy kuchlar, iqtisodiy sharoitlar, demografik tendentsiyalar va texnologik taraqqiyot kabi omillarning ulkan ta'sirini anglaydilar. Shuning uchun ijtimoiy ish eng qiyin ishlardan biri bo'lgan va qolaveradi. Bu har doim ham jamoatchilik fikri tomonidan etarli darajada qabul qilinmaydi va har doim ham yaxshi haq to'lanmaydi, ammo bu inson faoliyatining eng ma'naviyatli va olijanob turlaridan biridir.

Shaxsiy fazilatlar to'plami, uning qiymat yo'nalishlari va qiziqishlari bilan shartlangan ijtimoiy ishchining o'zini tutish uslubi, u shakllantirgan tizimga hal qiluvchi ta'sir ko'rsatadi. Ba'zi ijtimoiy ishchilar ziddiyatli vaziyatlarda, boshqalari hamkorlik va o'zaro yordam sharoitida o'zini suvda baliqdek his qilishadi. Ba'zilar juda suhbatdosh mijozlar bilan mohirona muloqot qilishadi, boshqalari esa yopiq va jim bo'lganlar bilan umumiy tilni muvaffaqiyatli topishadi. Ba'zilar o'zlariga nisbatan tajovuzkor, dushmanona munosabatlarga dosh beradilar, boshqalari bunga yo'l qo'ymaydi. Ba'zilar bolalarga javob beradi, boshqalari, aksincha, keksa odamlarga nisbatan sezgirroqdir.

Shu sababli, ijtimoiy ishchining shaxsiy fazilatlarining roli, shubhasiz, uning kasbiy faoliyatida katta. Ular orasida shaxsning gumanistik yo'nalishi, shaxsiy va ijtimoiy mas'uliyat, ezgulik va adolat tuyg'usini yuksaltirish, o'zini o'zi qadrlash, boshqa shaxsning qadr-qimmatini hurmat qilish, bag'rikenglik, xushmuomalalik, odob-axloq, hamdardlik, boshqalarni tushunishga tayyorlik va boshqalar mavjud. ularga yordam berish, hissiy barqarorlik, o'zini o'zi qadrlashdagi shaxsiy etarlilik, intilishlar darajasi va ijtimoiy moslashuv.

Ijtimoiy ishchining shaxsiy fazilatlarini ikki guruhga bo'lish mumkin.[1] Birinchi guruhga ushbu turdagi faoliyatning xususiyatlari bog'liq bo'lgan insonning psixofiziologik fazilatlari kiradi. Ikkinchisi - bu ijtimoiy xodimni shaxs sifatida tavsiflovchi psixologik fazilatlar. Uchinchi guruhga psixologik-pedagogik fazilatlar kiradi, ularga shaxsiy hid sezgi ta'siri bog'liqdir.

Aqliy jarayonlarni (idrok, xotira, tasavvur, tafakkur) aks ettiruvchi birinchi guruhning fazilatlari. Ruhiy holatlar (charchoq, befarqlik, stress, tashvish, tushkunlik). Diqqat ong holati sifatida, hissiy va irodaviy namoyishlar (cheklov, qat'iyatlilik, izchillik, impulsivlik) ijtimoiy ishchining kasbiy faoliyatiga qo'yiladigan talablarga javob berishi kerak. Ushbu talablarning ba'zilari asosiy, ularsiz sifatli faoliyat umuman mumkin emas. Bir qarashda boshqa talablar ikkinchi darajali rol o'ynashi mumkin. Agar kimdir kasbning psixologik talablariga javob bermasa, unda bunday nomuvofiqlikning salbiy oqibatlari shunchalik tez paydo bo'lishi mumkin, ammo noqulay sharoitlarda ular deyarli muqarrar.

Kasb-hunar talablariga psixologik nomuvofiqlik, ayniqsa, murakkab, ko'pincha nostandart muammoni hal qilish uchun barcha shaxsiy resurslarni safarbar etish zarur bo'lganda qiyin vaziyatlarda namoyon bo'ladi.

Odamlar bilan ishlash xotirjamlik va ehtiyotkorlik, mijozni tushunish qobiliyatini talab qiladi. Sabr-toqat, o'zini tuta bilish va hokazo kabi irodaviy fazilatlar bir xil darajada muhim o'rin egallaydi. Ushbu kasbga olib boradigan psixikaning ushbu xususiyatlarisiz samarali ishlash ham mumkin emas.

Kasbni egallash qanchalik qiyin bo'lsa, u ijtimoiy jihatdan qanchalik ahamiyatli bo'lsa, shuncha katta kasbiy moslik uchun asos sifatida foydalaniladigan shaxsiy xususiyatlar bloklari bo'lishi kerak. Ijtimoiy soha mutaxassisi haqida gap ketganda, kadrlarni tanlashda shaxsning yaxlit qiyofasini baholash kerak, uning shakllanishida odamlar bilan ishlash tajribasi va nomzodning qadriyat yo'nalishlari muhim rol o'ynaydi. .

Sifatlarning ikkinchi guruhiga o'z-o'zini boshqarish, o'z-o'zini tanqid qilish, o'z xatti-harakatlarini o'zini o'zi baholash kabi fazilatlar, shuningdek stressga chidamli fazilatlar - jismoniy tayyorgarlik, o'z-o'zini gipnoz, hissiyotlarni boshqarish qobiliyati kiradi.

Uchinchi guruhga quyidagilar kiradi: muomalaga kirishuvchanlik, hamdardlik, jozibadorlik, notiqlik va boshqalar.

Ijtimoiy ishchining shaxsiy fazilatlarini aniqlash kasbiy o'zini o'zi aniqlash jarayoni uchun nazariy asoslarga tayanishni nazarda tutadi. Chet el psixologik adabiyotlarida sub'ektning to'g'ri kasb tanlashini ta'minlashga qaratilgan ko'plab nazariy "inshootlar" mavjud. Ular orasida T.Parsons nazariyasi mavjud bo'lib, u quyidagilarni talab qiladi deb hisoblaydi: "o'zini", o'z qobiliyatlari, qiziqishlari, intilishlari, imkoniyatlarini aniq anglash; muvaffaqiyatga erishish uchun talablar va shartlarni bilish; dastlabki ikkita omilning etarli darajada bog'liqligi. Biroq, tanlovni tushunishning bir nechta kamchiliklari bor. Avvalo, bu odamga soddalashtirilgan qarashni, uni aniq mehnat jarayonidan ajratishni nazarda tutadigan bir martalik harakat sifatida tushuniladi .

Eng mashhur nazariyalardan biri bu insonning kasbiy rivojlanishini uzoq umr ko'rish jarayoni deb hisoblaydigan D. Super tushunchasi; u yuqori muhitning bir qator omillari o'zaro ta'sirida shakllanadi, ular orasida sub'ektiv omillar birinchi o'ringa ega. D. Super nuqtai nazaridan kasbiy rivojlanish jarayoni individual ravishda o'ziga xosdir va u sodir bo'lgan sharoitlarning o'ziga xosligi bilan belgilanadi. Shu bilan birga, unda bir qator tipik bosqichlarni ajratish mumkin (o'sish, izlash, takomillashtirish, barqarorlashuv va pasayish). Kasbiy ta'rifda u o'zini xodim sifatida o'zini o'zi anglash jarayoniga katta joy ajratadi.

Rus psixologik adabiyotida kasb tanlash S.L.ning asarlarida ishlab chiqilgan faol yondashuv nuqtai nazaridan o'rganiladi. Rubinshteyn, A.N. Leontiev, B.F. Lomov va boshqa tadqiqotchilar, bu mavzuning barcha aqliy hodisalarini tahlil qilishni o'z ichiga oladi. Professional o'zini o'zi belgilashda ob'ektiv omillar (oila, maktab, tengdoshlar guruhlari) emas, balki sub'ektiv omillar muhim rol o'ynaydi. Kasblarni tanlashni belgilaydigan hal qiluvchi sub'ektiv omillardan biri bu shaxsning manfaatlaridir.

Dinamik tendentsiya sifatida qiziqish bir qator xususiyatlar bilan tavsiflanadi: mazmun, kenglik, chuqurlik, barqarorlik. Kasbiy qiziqish e'tiborning yuqori intensivligi, irodaviy harakatlar, hissiy tajribalar bilan ajralib turadi. Ushbu darajada sub'ekt o'zining "sevimli mashg'ulotlarini" kasbga aylantirishga qaror qiladi. Kasbiy rejalarni shakllantirishda kasb tanlashda e'tiborga olinishi kerak bo'lgan qobiliyatlar muhim o'rin tutadi. Shunday qilib, kasb sifatida ijtimoiy ish ushbu soha mutaxassislarini puxta tayyorlash va doimiy takomillashtirishni talab qiladi.

Qo'shma Shtatlardagi Ijtimoiy ishchilar milliy assotsiatsiyasi ijtimoiy ishchilarni boshqaradigan professional standartlarni ishlab chiqdi va uning asosiy vazifalarini belgilab beruvchi ijtimoiy xodim uchun axloq kodeksini ishlab chiqdi:[bitta]

Men xizmat qilayotgan shaxs yoki guruh manfaatlari va farovonligiga xizmat qilishni o'zimning asosiy mas'uliyatim deb bilaman va bunga mijozlarimning ijtimoiy sharoitlarini yaxshilash bo'yicha choralar ko'rish kiradi.

Odamlar bilan ishlashda jins, irq, terining rangi, dini, yoshi yoki milliy kelib chiqishiga qarab kamsitishga qarshi chiqaman, o'z faoliyatimda ko'rsatilayotgan xizmatlarda, mehnat shartnomalarida, tadbirkorlik amaliyotida bunday kamsitishni tugatish va yo'q qilishga harakat qilaman.