«Ижтимоий педагогика»

Ўз мохиятига кўра ижтимоий – педагогик жараён – бу ижтимоий педагогнинг (субъектнинг) ижтимоий ривожланишда (ривожланишни тузатишида), тарбиялашда (қайта тарбиялашда, тузатиш, ўзгартиришда), ўз – ўзига хизмат кўрсатиш лаёқатлари ва кўникмаларини эгаллашда, таълим беришда, объектни профессионал равишда тайёрлашда мақсадли тарзда йўналтирилган тизимли харакатларидир.
Бу жараён маълум бир таркибга эга: у субъект ва объектни, этапларни, педагогик фаолиятнинг кичик этапларини ўзида мужассамлаштирган. Ҳар бир муҳит шароитлари мавжуд бўлиб, улар ижтимоий –педагогик жараённи мақсадга мувофиқ тарзда кечиб (амалий тарзда реализация қилинишини), оптимал натижага эришилишини таъминлайди.
Ҳар қандай ижтимоий – педагогик жараённи конкрет бир мутахассис (ёки бир гуруҳ мутахассислар) – субъект амалга оширади.
Ижтимоий –педагогик жараённинг субъекти –ёхуд махсус тайёрланган мутахассис ёки ота – она, ё бўлмаса унинг (уларнинг) фаолияти қайси кишига йўналтирилган бўлса, ўша киши билан иш олиб борувчи 3 – чи бир одамдир (бир гурух кишилар). Ўзига нисбатан биронта киши ўз – ўзини ривожлантириш, ўз – ўзини тарбиялашни амалга оширган тақдирда, у ҳам субъект сифатида намаён бўлади.
Ижтимоий педагог учун йўл кўрсаткич бўлиб унинг ўзи орттирган ижтимоий тажриба, у ўзлаштирган ва бошқалар томонидан тан олинган ижтимоий қадриятлар, миллий маданият ҳисобланади. У ўсиб улгайган ва тарбияланган жамият, миллат ва давлат субъектни келгуси ижтимоий – педагогик фаолиятга йўналтиради.
Ижтимоий – педагогик жараён йўналиши мазмунини белгиловчи 2 –чи асосий компонент – бу тарбия объекти, унинг индивидуал хусусиятлари, имкониятлари, ижтимоий муаммолари, тарбия субъектига муносабатидир.
Ҳар бир ижтимоий – педагогик жараён мақсадли йўналтирилган ҳаракатларнинг изчиллиги сифатида этап ва қуйи этапларга бўлинади. Одатда ижтимоий педагогик жараённинг қуйидаги асосий этаплари ажратиб кўрсатилади:

1. 
   Тайёргарлик.
   
2. 
   Бевосита фаолият (танлаб олинган педагогик технологияни амалга оширилиши).
   
3. 
   Якуний.
   

Ушбу этапларнинг ҳар бири ўз вазифасига, мазмунига ва ҳаракатларни амалга ошириш изчиллигига эга. Ижтимоий – педагогик фаолиятга тайёргарлик бунда алоҳида ўринда туради. Ҳаммага маълумки – фаолиятга тайёргарлик қандай бўлса, уни амалга ошириш имкониятлари ҳам шунчалик юқори бўлади. Тайёргарлик этапи ижтимоий – педагогик фаолият мазмунини белгиловчи қуйи этапларга ҳам эга.