Iii qism. Musiqa asarlari tahlili 1-mavzu. Musiqiy shakl va uning umumiy asoslari

XIX—XX asrlarda rondo shaklining rivojlantirilishi
Romantizm davri ham rondo shakliga yangi о‘zgarishlar kiritdi. Rondo oliy shakllarining soddalariga nisbatan ustuvorligi kuzatiladi. Bu Betxovendan keyingi davr uchun xos bо‘lgan murakkablashuvga va shakl hosil qiluvchi turli tamoyillarining о‘zaro bir-biriga bir-biriga kirib borishiga bо‘lgan umumiy yо‘nalishda о‘z ifodasini topdi. Rondoning oddiy besh qismli shakli unga rivojlovning kirib kelishi bilan yanada rivoj topdi.
Qadimiy musiqada kuzatilgan kо‘p qismlilikka intilish tendensiyasi paydo bо‘ldi.
Bu jihatdan Shuman ijodi eng tipik sanaladi. Masalan, “Vena karnavali”ning birinchi qismi о‘n bir qismdan iborat: ABACADAE(о‘tish)FAK. Bu kо‘p qismlilik bо‘limlarning har biri alohida yanada rivojlantirilganligi va hajmi ortgani holda bir-biriga nisbatan yorqin kontrastlangan mavzu va tonalliklarning biriktirilishiga asoslangan.
Rondo bо‘limlari ikki yoki uch qismli shaklda yoziladi (Shuman ijodi). Tonal reja rangbaranglik kasb etib, unga nafaqat yaqin, balki uzoq tonalliklar ham kiritiladi.
Refren bilan epizodlar, shuningdek, alohida epizodlarning ham о‘zaro kontrasti ayrimlarining ma’lum janr uslubida yozilganligi bilan kuchaytirilgan; qator epizodlar marsh, romans, bolero xarakterini kasb etadi (Shuman. «Vena karnavali» da B epizod ro­mans xarakterida, E epizod esa Grosfater qadimiy nemis raqsida yozilgan).
Erkin talqin qilingan rondo shakli rus opera musiqasida keng qо‘llanadi. Rondolilik tamoyili Glinkaning «Ruslan va Lyudmila» operasiga Introduksiya tuzilmasini qurish asosini tashkil etadi. Bayan mavzusi «Dela davno minuvshix dney» (B-dur) refren vazifasini bajaradi, Bayanning ikki qо‘shig‘i (g-moll - D-dur) asosiy mavzu oraliqlarida epizodlar rolini bajaradi.