Iii qism. Musiqa asarlari tahlili 1-mavzu. Musiqiy shakl va uning umumiy asoslari

Asosiy tushunchalar:
Opera– musiqa matn va sahna harakatlari bilan birlashtirilgan sintetik asar.
Oratoriya – solo ovozlari, xor va orkestr (organ) uchun musiqiy-dramatik asar bо‘lib, operdan farqli о‘laroq konsert sharoitida yoki cherkovda ijro etishga mо‘ljallangan.
Kantata – kо‘p qismli tantanavor yoki hikoyali-epik xarakterdagi vokal-cholg‘u asar.
Nazorat savollari:
1. Opera nima?
2. Operada musiqaning qaysi turlaridan foydalaniladi?
3. Opera nimaga asoslanadi, opera asari yaxlitligiga qanday erishiladi?
4. Opera ichida aktlar qanday nisbatlanadi?
5. Har bir sahna xarakteri nima bilan belgilanadi?
6. Operadagi kulminatsiya haqida nimalar bilasiz?
7. Operaning kelib chiqishi va rivojlanishi haqida nimalar bilasiz?
8. Operaning qanday turlarini bilasiz?
9. Mavzu xarakterigakо‘ra opera qanday turlarga bо‘linadi?
10. Opera rechitativining qaysi asosiy turlarini bilasiz?
11. Opera asarini qaysi shakl va janrlar tashkil etadi?


Badiiy namunalar
Opera:
Motsart. “Don Juan”, “Figaroning tо‘yi”.
J.Bize. “Karmen”.
A.Borodin. “Knyaz Igor”.
S.Varelas. “Aloviddinning sehrli chirog‘i”.
M.Glinka. “Ivan Susanin”, “Ruslan va Lyudmila”.
P.I.Chaykovskiy. “Yevgeniy Onegin”.


Oratoriya va kantata:
M.Ashrafiy. “Baxt haqida qо‘shiq” kantatasi.
I.S.Bax. “Kofe kantatasi”.
G.F.Gendel. «Samson» oratoriyasi.
M.Leviyev. “Oq oltin”, “Yorqin yо‘l” kantatalari.
Prokofyev. “Tinchlik himoyasida” oratoriyasi, “Aleksandr Nev­skiy” kantatasi.
Raxmaninov. “Bahor”, “Qо‘ng‘iroqlar”.
P.Chaykovskiy. “Moskva” kantatasi.
D.Shostakovich. “О‘rmon haqida qо‘shiq”oratoriyasi.