Iii bob. Traktor va

Usblab turuvchi g‘altak. Ushlab turuvchi g‘altak zanjir tasmani ortiq darajada osilib qolishidan saklan di va uni to’g ri yo‘nalishini ta’minlab, yon tomonga chayqaltirmaydi. Ushlab turuı chi g altaklar tayanch katoMariga nisbatan tam yuklangan, chang ı a loylardan anclıa saqlangan bo‘1adi. Shunday bo‘lishiga qarama ’. ular ham chang va loylardan vaxshi himovalangan bo‘1ishi kerak
DT-75 traktorini ushlab turuvchi g‘altagi asosix’ qısmini aylanuvchi gubchak tashkil etadi. Gubchak cho'j andan quyma usulda tayvor- langan aylanasimon g‘ovak detal bo‘lib, ikki cfıekkasidagi qalinlash- tırilgan qismini tashqi sirtida shakl berilgan tayanch qirralari ma›‘jud. Ichki qismida esa podshipniklar uchun jo› ochilgan. Shakl berilgan tayanch qirralariga almashtirilîshi ko‘zda tutilgan rezirıa belbog‘
ki› qisilgan Rezina belbog’ chiqib ketmaslıgı uchun zichlapich va qopqoq orqali qısib qo‘› ilgan.
C*sh1ab turu ı chi g altaklarni mo› lash uchurl moj , qopqoqda o rnatilgan tiqin v ordamida berkitib qo ilgan teshik orqali go › iladi .
T-4A traktorini ushlab turuvchi po’latdan yasalgan g’altagi ham ikkita rolıklı konussimon podshipnikda aş lanadi. O’ qning chetki qısmi kronshteynga qoqib qo‘ ’ilgan. Kronshtevnning o zi esa boltlar
› ordamida zanjir tasmali harakatlantirgich ramasıga qotirilgan
Ushlab turu chi g’ altakni erkin aylanıshi uchun ma’lum oraliq zarur bo’lib. uning qi; mati 0.3... 0,5 mm atrofıda bo’ladi. Ushbu oraliq maxsus gax’ka orqali rostlanadi.
Bunda ham movlash uchun qopqoqda teshik qo‘Jilgan bo‘lib, u odatda tiqin › ordamida yopib qo‘yiladi.
Yo‘naltiruvchi g‘ildiı ak va taranglovchi moslama. Zanjir tasma ish da rida yer iladi ı a uzunlashadi. Natijada zanjir osilib qolishî mumkin. Agar vaqtida tarangligi rostlanmasa. zanjir tasma yetakchi yulduzcha yaş o‘naltiruvchi g‘ildirakdan chiqib kelishi mumkin. Zanjir tasma o‘ta taranglashsa ham, yoki osilib qolsa hay sharnirli bog’1angan joylarida ishqalanishlar ortib, quvvatning yo‘qolishiga olib keladi. Shuning uchun zanjir tasma tarangligi rostlanib turilishi kerak. Xuddi shu ı azifa vo'naltiruvchi g‘ildirak va taranglovchi moslama orqali bajariladi.
Taranglovchi moslamani krivoshipli va polzunli xıllari bo‘ladi. Odatda elastik osmaga ega bo’lgan traktorlarda kri voshipli (DT-75), x arim qattiq osmaga ega bo‘lgan traktorlarda esa (T-4A) polzunli taranglash moslamani qo‘11aniladi.
T-4A trak4orining yo‘naltiruı chi g‘ildıragi zanjir tasma aravasini oldingi qismida o zining tavanchida siljuvchan qilib jovlashtirilgan. C*ning siljishi, taranglash moslamasini ta‘sıri ostida amalga oshiriladi. Taranglash moslamasining prujinasi esa, to‘siq1ami i’engib o‘tishdagi siltanish va zarbalarni so‘ndiradi hamda zanjir tasmani tarangligidan hosil bo‘layotgan zo’rıqısh.ni ham qabul qiladi.
Mabodo zanjir tasma bilan yo‘naltiru›chi g‘i1dirak yoki tayanch katoklarini orasiga yot narsa tushib qolsa, taranglash moslamasining
prujinasi qo‘shimcha raj ishda qisiladî. Bu bilan zanjir tasma ıa urish qismining detallarini ortiqcha zo’ riqishdan saqla›‘di
Yo‘naltiruvchi g‘i1dirak po‘iatdan guy ma usulda ta› orlanadi ^{va tashqi gardishıda zanjir tasmani › o nahi ruh chi ikkita qirrasig}a ^ese
Rolik[i podshipniklar metaI1 halqalar ı a zichlovchi shayba. rezina
halqa ı a rostloı chi qistirma. rezina - metall zichlagichlar. ta anch katok va ushlab turuı chi g‘ildirakdagi1ar bilan o‘zaro almashu chi detal- lardir. Yondan ta’sir eta›‘otgan yuklar zichlo› chi shaş’ba, zıchlovchi halqa ı a rolikli podshipnik orqali tam anchlar ı a mahkam qotirilgan o‘qning mark aziy qismiga beriladi.
Yo naltiruı chi g ildirakni erkin avlanishi uchun zichloı chi shayba ı a halqa orasidagi 0,1. . 0.65 mm ga teng bo‘1gan oraliq qo‘yi1adi. Bu oraliq qistirma orqali rostlanadi.
G‘ildirakni ikki tomonida quvmali po‘lat tay’anchlar maıjud. Har bir tayanchning yon tomoniga to‘ma bolt yordamida j o‘na1tiruvchi tavanchlar qotirilgan. Ulaming yon sirtlari yon tomondan tayanch plankani qamrab, vo’naltiruı chi g’ildirakning o’zini tai anchlarida to‘g‘ri siljishini ta“minIaydi. Sıljish erkin bo‘1ishi uchun yon tayanch planka va u bilan tutashgan detallar orasidagi 0.5.. . 3 mm atrofıda oraliq maıjud bo‘lishi kerak. Bu oraliq qistirma orqali rostlanadi. Har bir tayanchning bo‘shlig‘iga ikkitadan prujinalar o‘matilgan. Ular bir to- mondan plankaga tiralsa, ikkınchi tomondan. qisuvclıi boltlarga tira- ladi. ^Yo‘naltiruvchi g‘ildirakni bundav ressorlanishi har xi1 zarbalarni so‘ndiradi va tayanchlami yeyilıshini qoplab, badallab turadi.
DT-75 traktorini yo‘naltiruvchi g’ildiragi keng gardishli bo‘1ib, po‘1atdan quyma holda tayyorlanadi va traktomi oldi qismiga ikkita konussîmon rolikli podshipniklar yordamida tirsakli valining oxiriga o‘mati1adi. Tirsakli valining ikkinchi tomoni tayanchning pog‘onali teshigiga qo‘› ilgan. Tayanchnine o“zi esa lonjeronga pavvand-

Ushlab tııruvchî g’altaklar orasida zanjir tasmani osilganligi

20. 
    . 30 mm aîrofıda bo‘ls+ taranglik me’yorida hisoblanadi. Taranglik rostlovchi vintni burash bilan o’zgartiriladi. Agar gaykalar bo‘shati1sa, tortuv chi bolt chapga prujina › ordamida
    

siljı› di a zanjir tasma taranglashadi. Prujina ı a taran eloı chi LrOfl5hte›’n odatda bert bo ladi.
fi"o’naltıtu› chi g’ildirak suç uq mor da ıshlaydi. Movni quyishd.a mo qu ish teshigi gorizontal holatdan uqonda qilib turiladi, to dib u^{borıshda esa pastga qaratiladi.}
Tirsakli xalnins yuqori qiSıTli O’Zİııın g ı tulLasida erkîn harakat-
lanadi v a o qi bo › lab siljib ketishini zichloı chi sha› ba cheklaı di.
Zanjir tasmani me’i ordagidek ishlashi uchun u tara_{• s} langan bo li- shi kerak Taranglanganlik ushlab turu› chi g altaklar orasida zanjimi o^{silganligı bilan aniqlanadi. Zanjiming osilganligini o'zgartirish} taranglash ^{moslamasi yordamida amalga oshiriladı.}
Avrisimon kronshtevnning gubchagidagi teshikdan erkin holda ıortu› chi bolt o’tkazilgan. Uni to’g’ ri burchakli uchi oldingi krorıshteyn tanesini sirtiga tiraladi › a pıujinani o’z-o'zidan buralib Letishidarı saqlab turadi.
Flanesga tiralgan holda tashqi prujina bolming o zagiga › a flanesni oxiriga tiralgan holda ichki prujina o’rnatilgan Tashqi prujınani ikkin- chi uchi orqa taş anch orqali markazlashtirilib, o“zini flanesiga tiraladi. Ichki pru,jina tay anch gubchagini oxirıga tiraladi. Orqa tayanch bolt o’zagıdagi gaz La yordamida prujirıani qisadi (qisilish uzunligi 640 mm dan tam bo’lmas1igi kerak).
Bolt o zagining da omida rostlovchi gavka va ehtij ot gaykasi lrıaı jud, Bu gay dalar o‘z nat batida sferasimon tayanchni tayanch kronshte›nining sferasimon kovagiga qisib turadi.
Taranglox chi moslama tirsaLli › al bilan kronshte› n va quloq şordamida bog‘1angan.
Yo’naltiruvchi g‘i1diraknı oldinga chiqarish uchun g-‹ıykani (gayka oldindan bo shatilgan bo'lishi kerak) tortuı chi bolai oxiriga qarab burash kerak. U ı aqtda harakat prujina va amortizatoming oldingi kronshte›’ni hamda orqa tam anch orqali tirsakll o’qqa beriladi va g‘il- dirak oldinga siljib di. Zanjir tasma taranglashadi. Rostlash tugagandan so ng gayka qotirib qo‘yiladi. Zanjir tasmani bo’shatish uchun rostlash gaykasi boshqa tomorıga buraladi.
Zanjir tasmali harakatlantirgichning qismlari



e)