Iii bab. Xirurgik nawqaslar kutim xirurgiyada medicinalıq etika hám deontologiya

Qusip atirg’annawqaslarg’a birinshi ja’rdemko’rsetiw

Qusiw – Asqazan massalarinin’ tosattan awiz arqalishig’iwi. Qusiw uzunsha miyde jaylasqan qusiworayinin’ buyrug’i menenju’zegekeledi. Bulorayg’a impulslar Asqazannan, isheklerden, bawir, Bu’yrek, jatir, vestibulyar apparattan ha’m joqari nerv sistemasinan (ma’selenjag’imsiz iyissebepli) keliwi mumkin. Sol qatarda qusiw xar qiyli toksik zatlar ha’m da’rilerdin’qusiworayina ta’sirina’tiyjesindeju’zegekeliwi mumkin.

Ko’p halatlarda qusiwdan aldin kewil ayniwi, silekey ajraliw, tez ha’m shuqirDem aliwmenen baslaniwi mumkin.

Qusiwdi qayt qiliwdan parqlawkerek. Qayt qiliwa’dette qarin Bulshiq etleri ha’m diafragmanin’ xareketisiz, bulAsqazannin’awqatya’ki hawamenen toliwi sebepli ju’zegekeledi.

Balalarda, ayniqsa erte jasli balalarda, qusiw kop ushraydi. Balalarda qusiwqorg’aw funksiyalarinin’ rawajlanbag’anlig’i, qusuq massalarinin’Dem aliwjollarina tusiwi qawpi menen ayniqsa qa’wipli.

Qusiwda dastlepki ja’rdemko’rsetiw.

1. 
   Egerbaladaqusiwgu’zetilseoni jalg’iz qaldirmasliqkerek.
   
2. 
   Qusuq massalarinin’Dem aliwjollarina tu’siwinin’aldin aliwmaqsetinde balani jambas halatinda jatqiziwkerek.
   
3. 
   Xar bir qusiwdan son’ balanin’awzin taza suwmenenjuwiwkerek (20 grammliq shprits ya’ki sprinsofka ja’rdeminde) ha’m terinin’ qusuq massalari tu’skentarawlarin juwiwkerek.
   
4. 
   Qusiwsebebin aniqlamag’ansha balaniawqatlandiriwya’kiog’an darilikzatlardi bermewkerek.
   

Muzliqaltashasin qoyiw

Muz qaltashasinqoyiwtiykarinandenenin’ziyanlang’antarawina qan keliwin kemeytiwmaqsetinde qollaniladi. Qaltashani qollaw uy sharayatindag’i fizioterapiya prodsedurasina kiritiw mumkin. Qurg’aqmuzday gipotermik effekt sebepli qan Tamirlarinin’ tarayiwina alip keledi, Muzday nerv ta’sirshen’ligin kemeytiredi ha’m awiriwkemeyedi. Qaltashadag’i muzdin’ eriwi a’stedawam etkenligi sebepli Meditsinada xazirge shekem ken’ qollaniladi.

Muz qaltashasini qoyiwg’a ko’rsetpe:

1. 
   Qan ketiw (ishki ha’m sirtqi)
   
2. 
   Lat jewler (dastlebki kunlerde).
   
3. 
   Temperatura ko’terilgende
   
4. 
   Komatozhalatinda
   
5. 
   Hasharatlar shag’iwinda.
   
6. 
   Qarin boslig’indag’i o’tkir i’siniwprotseslerinde.
   
7. 
   Operatsiyadan keyingi dawirlerde.
   

Prodsedurag’a tayarlaw:

• 
  Muz bo’leksheleri ya’kiu’lken bo’legi alinadi, 2-3 qabat prostinag’a oraladi, u’lken bo’legi bolsa urip maydalanadi. U’lken bo’leginin’ o’zin isletiwmu’mkn emes.
  
• 
  Taza prostinyaya’kisu’lgi tayarlanadi
  
• 
  Muz ushin taza idisalinadi.
  
• 
  Muzday suwli idis tayarlanadi.
  

Muz qaltashasinqollaw texnikasi:

• 
  Muz qaltashasinqoyiwdan aldin qo’ilatug’intarawdi ko’zden keshiriwkerek. I’siniw, tirnaliw, qizariwjoqlig’inaniqlawkerek.
  
• 
  Muz qaltashasi tiykarinan bastin’man’lay ha’m en’setarawlarina, ko’kirekqa’pesine, qarin tarawina, iri qan Tamirlar tarawina (shat, qoltiqasti tarawlari) qoyiladi.
  
• 
  Ko’kirekjasindag’i balalarga bas tarawina muz qaltashaqoyiw mumkin emes. Bulhalatlarda muzday kompressler qollaw mumkin.