Ii bob. Maktabgacha ta’limi tizimida bolalarni

Bolalar bilimini tekshirish, mustahkamlash va mustakil fikrlashga ўrgatish uchun savollar namunalari:
O’ylab ko’ringchi, Jinning hojasi bilan dehqonning farqi nimada? Mehnat bilan topilgan nonning nima uchun shirinligi haqida қандай фикрдасиз? Dehqon yolg’on gapirmaydi. Jin esa yolg’on gapirishi mumkin. Nega? Nima deb o’ylaysiz, nima uchun jin baliq pishirishni bilmadi? Ertakda: «Odamlarga qul bo’lib ularning bema’ni istaklarini ro’yobga chiqarishdan ko’ra mehnat qilib hayot kechirgan, non topgan yaxshiroq ekanini anglabdi», degan jumla bor. Siz uni qanday tushundingiz? Bu jumlaning mazmunini o’z gaplaringiz bilan tushuntirib bering. Jinning oldingi xo’jayini undan nimalar qilishni so’ragan bo’lishi mumkin? Nega Jin ularni «be’mani» deyapti? Odamlarga xos bo’lgan qaysi ishlarni «ma’nili», qay birlarini «bema’ni» ishlar deyish mumkin? Hojasi tirikligidagi Jin bilan oltin baliq o’rtasida qanday o’xshashlik bor, sizningcha? Jinning oltin baliq taklifini rad etishining sabablari haqida o’ylab ko’ring. Buni qanday tushundingiz? O’ylab ko’ringchi, oltin baliqning jinning gaplariga ishonmasligi sababi nimada? Siz oltin baliqni tutib olganingizda undan nimalar so’ragan bo’lardingiz? Siz dehqonning o’rnida bo’lsangiz Jinni qo’yib yuborarmidingiz yoki uning xizmatidan foydalangan bo’larmidingiz? Baliqchining: «Mehnat qilib non topib yeyish qanchalar rohat ekanini bilganingda edi, bu rohatni hech narsaga alishtirmagan bo’lar eding» gaplarini o’z so’zlaringiz bilan ifodalab bering. Dehqon bilan baliqchi o’rtasida qanday o’xshashlik bor?
5 yoshli bolalar uchun: O’ylab ko’ringchi, Jinning hojasi bilan dehqonning farqi nimada? Mehnat bilan topilgan nonning nima uchun shirinligi haqida o’ylab ko’ringchi! Dehqon yolg’on gapirmaydi. Jin esa yolg’on gapirishi mumkin. Nega? Nima deb o’ylaysiz, nima uchun jin baliq pishirishni bilmadi?
6 yoshli bolalar: Jinning oltin baliq taklifini rad etishining sabablari haqida o’ylab ko’ring. Buni qanday tushundingiz? O’ylab ko’ringchi, oltin baliqning jinning gaplariga ishonmasligi sababi nimada? Siz oltin baliqni tutib olganingizda undan nimalar so’ragan bo’lardingiz? Siz dehqonning o’rnida bo’lsangiz Jinni qo’yib yuborarmidingiz yoki uning xizmatidan foydalangan bo’larmidingiz?
7 yoshli bolalar: Ertakda: «Odamlarga qul bo’lib ularning bema’ni istaklarini ro’yobga chiqarishdan ko’ra mehnat qilib hayot kechirgan, non topgan yaxshiroq ekanini anglabdi», degan jumla bor. Siz uni qanday tushundingiz? Bu jumlaning mazmunini o’z gaplaringiz bilan tushuntirib bering. Jinning oldingi xo’jayini undan nimalar qilishni so’ragan bo’lishi mumkin? Nega Jin ularni «be’mani» deyapti? Odamlarga xos bo’lgan qaysi ishlarni «ma’nili», qay birlarini «bema’ni» ishlar deyish mumkin? Hojasi tirikligidagi Jin bilan oltin baliq o’rtasida qanday o’xshashlik bor, sizningcha? Baliqchining: «Mehnat qilib non topib yeyish qanchalar rohat ekanini bilganingda edi, bu rohatni hech narsaga alishtirmagan bo’lar eding» gaplirini o’z so’zlaringiz bilan ifodalab bering. Dehqon bilan baliqchi o’rtasida qanday o’xshashlik bor?
Tarbiyalanuvchilar mazkur matn bilan tanishib chiqishgach, darsning asosiy qismiga o’tiladi.
Bilim. Tarbiyalanuvchi mehtatkashlik, ma’naviy-axloqiy tarbiya haqida nazariy bilimlarni egallaydi.
Ko’nikma. Bu tuyg’u tug’ma bo’lib, u insonning umri davomida o’rganilib, xatti-harakatlari, yurish-turishini boshqarish va yurtga daxldorlik imkoniyatini shakllantiradi.
Malaka. Mehnat va ma’naviy-axloqiy tarbiya haqida mukammal tasavvur hosil bo’ladi. O’zligini anglaydi. Yurtni ardoqlash, fido bo’lish, ma’naviy axloqiy tushunchalar rivojlanadi.
Tarbiyachi mazkur mashg’ulot mobaynida tarbiyalanuvchilariga ma’naviy-axloqiy tarbiya mavzusini yanada chuqurroq anglatish, o’zlashtirgan bilimlarini mustahkamlash uchun taxminan quyidagicha vazifa va topshiriqlar berishi mumkin:
Uchta oddiy so’zdan iborat bu otashin xitobning mazmunini tushuntiring.
«Axloq», «Ma’naviyat», «Do’stlik» tushunchalariga o’z fikringiz orqali munosabat bildiring.
Bu mavzularda aka-opalaringizdan, ota-onangizdan, yoshi ulug’ kishilardan so’rang hamda munosabat bildiring.
Mazkur tayyorgarlik talab etadigan vazifalarni muvaffaqiyatli amalga oshirish uchun MTT tarbiyachisi mavzuni aniq tushuntirishi, tarbiyalanuvchi ishtiroki nega muhimligini anglatishi, matndagi asosiy muammoni ajratib olishi va tarbiyalanuvchilarning muammolar muhokamasida faol ishtirok etishiga imkon berishi, tarbiyalanuvchini matndagi muammoni ilmiy yoki qiyosiy tahlil orqali echishga o’rgatishi, tarbiyalanuvchining matndagi muammoni hayot bilan bilan bog’lash va shaxsiy munosabat yordamida to’g’ri xulosa chiqarishiga erishishi lozim. Bu vazifalar tarbiyalanuvchilarni o’qish va mustaqil ta’lim olishga qiziqtiradi.