Ii. Боб Фуқаро ва ишлаб чиқаришга мўлжалланган биноларнинг ёнғин хавфсизлиги

Ёнғинга қарши ораёпма ва томёпмаларга қўйиладиган меъёрий ҳужжатларнинг ёнғин хавфсизлиги талаблари.

/14; 15; 20/
Ёнғинга қарши ораёпманинг вазифаси, тури, қўлланиши, орёпмаларга қўйиладиган ёнғин хавфсизлиги талаблари.
Ёнғинга қарши ораёпмалар деб –ёнмайдиган материалдан ясалган, ёнғин вақтида бўлиниб чиқадиган тутун ва заҳарли моддаларни ўтказмайдиган, яъни бўшлиқсиз, оловга бардошлиги камида 0,75 соат бўлган конструкцияни айтамиз.
Ёнғинга қарши ораёпмаларнинг асосий вазифаси биноларнинг қаватлари орқали тарқаладиган ёнғинларни маълум бир талаб этилган вақтгача чеклаш.
Бинонинг қаватларига, жойлашишга қараб: қаватлараро, чордоқ ва цоколь ораёпмалари бўлиши мумкин.
Ертўла устидаги ораёпма цокол ораёпма­си, юқори ва қават устидаги ораёпма эса чордоқ ораёп­маси деб аталади. Одатда, ораёпмалар йиғма темир-бетон плиталар-тўшама ёки панеллардан тайёрланади. Кам қаватли уйларда ораёпмалар баъзан ёғоч тўсинлардан қилиниб, устига қия шитлар қопланади.
Қаватлараро ёпмалар бинонинг ички бўшлиғини қаватларга бўлади ва устунларга махсус маҳкамланган ригел ёки прагон деб аталувчи тўсинлар устига ётқизилади, айрим ҳолларда эса тўғридан-тўғри устунга маҳкамланади. Қаватлараро ёпмалар доимий ва вақтинчалик юкларни кўтариш билан бирга деворларни ўзаро боғлайди ва уларнинг устуворлигини оширади.
Одатда, ёнғинга қарши ораёпмалар оловга бардошлик даражаси 1- ва 2- бўлган биноларда ҳамда ёнғин вертикал тарзда тарқалишини чеклаш зарур бўлган, шунингдек вазифасига кўра ёнғиндан хавфли бўлган биноларда ишлатилади.
Уларга қурилиш ва ёнғин хавфсизлиги меъёрий ҳужжатларига асосан қўйидаги талаблар қўйилади:
-ёнғинга қарши бостирмалар (ораёпмалар) ёнмайдиган материалдан ясалган ташқи деворларга зич, тирқишсиз туташмоғи керак;
-ташқи деворлари олов тарқатадиган ёки ораёпма баландлигида ойналанган биноларда ёнғинга қарши бостирмалар бу девор ва ойналарни кесиб ўтиши керак;
-кесиб ўтиш жойларида аланга ёки ёниш маҳсулотлари дераза тешикларидан ўтиб кетишининг олдини олиш учун ўркач, бўртиқ ёки бўғотлар ўрнатиш зарур;
-томёпма ва ораёпмалар оловга бардошлик чегарасини ошириш учун қўлланиладиган осма шифтлар ёнғинга хавфлилиги бўйича шу бинонинг том ва ораёпмасига қўйиладиган талабларга мувофиқ бўлиши керак;
-ораёпма ва осма шифтлар орасидаги бўшлиқларда ёнувчан газ, чанг-ҳаво аралашмаси, суюқ моддаларни ташишга мўлжалланган канал ва қувурларни ўрнатишга йўл қўйилмайди;
-осма шифтларни «А» ва «Б» тоифадаги хоналарга ўрнатиш тақиқланади;
-эвакуация чиқиш йўлаклари, зинапоя устидаги ораёпмаларни ва уларнинг бўшлиқларини ёнувчи материал билан тўлдириш тақиқланади.

15.