Ii. Боб Фуқаро ва ишлаб чиқаришга мўлжалланган биноларнинг ёнғин хавфсизлиги

Бўёқлаш жараёнлари. Бўёқни ҳаво ёрдамида чанглатиш йўли билан бўёқлаш жараёнининг ёнғин хавфсизлиги

/1; 2; 3; 10; 11; 17; 21; 23; 24/
Бўёқлаш жараёнлари ҳақида умумий тушунча. Бўёқлаш жараёнларининг турлари. Лак-бўёқ материалларини пуркаш ёрдамида бўёқлашнинг турлари. Бўёқни ҳаво ёрдамида чанглатиш йўли билан бўёқлаш жараёни, унинг ёнғин хавфи ва хавфсизлик чоралари.
Турли маҳсулотлар юзасига суюқ лак-бўёқ материалларини бериш турли усуллар ёрдамида амалга оширилади : чўтка ёрдамида, валик ёрдамида, ҳаво ёрдамида пуркаш (пульверизация), юқори кучланишдаги электр майдонида пуркаш, устидан оқизиб бўяш, кейинчалик эритувчи буғлари остида ушлаб туриш, лак-бўёқ маҳсулотини иситиб ва иситмасдан ҳавосиз пуркаш, бўктириб олиш ва лак қуйиш усули ёрдамида бажарилади.
ЛБМ пуркаш ёрдамида бўяш бир неча турларга бўлинади :
1. Ҳаво ёрдамида пуркаш (пульверизация) – сиқилган ҳаво ёрдамида ЛБМ майда зарраларга бўлиб бўялаётган юзага қаратиб пуркаш.
Пневматик пуркашнинг қўл ва автоматлаштирилган усуллари мавжуд, булар мустақил ёки бошқа усул биргаликда олиб борилади.
Ишлаб чиқаришдаги пневматик бўяш жиҳозлари бир қатор технологик аппаратлардан иборат:
- бўёқ пурковчи;
- бўёққа босим берувчи бак;
- мой-сув тутқич;
- компрессор;
- буғларни сўриб олувчи вентиляция тизими билан таъминланган бўёқ бериш камераси.
ЛБМ пуркагичларга марказлашган тизим ёки алоҳида жиҳоздан юборилиши мумкин. Бу усулнинг афзал тарафлари шундан иборатки, турли шакл ва конфигурацияга эга бўлган юзаларга бўёқ бериш имконини беради.
Камчиликлари:

1. 
   Ҳосил бўлган ЛБМ тумани бўялаётган юзага тўлиқ тушмаслиги сабабли ЛБМ нинг ортиқча сарфи;
   
2. 
   Бўёқ бериш камерасида хавфли портловчан концентрация ҳосил бўлиши;
   
3. 
   Муҳитнинг одам соғлиғи учун заҳарлилиги.
   

2. Бўёқни ҳаво ёрдамида пуркаш – бу усул камерага сиғмаган ва катта ўлчамларга эга бўлган юзаларни бўяшда қўлланилади. Бу усулда ЛБМ катта босим остида (10-20МПа) пуркагичга (пистолет) берилади. Бунинг натижасида ЛБМ пуркагич тешигидан чиқиши билан майда зарраларга бўлинади ва зарралар булутини ҳосил қилади. Бу булут бўёқлаш юзасига йўналтирилади.
Афзаллиги : пневматик усулга нисбатан бўяш сифатининг юқорилиги, кам туман ҳосил бўлиши ҳисобига ЛБМнинг кам сарф бўлиши, қайишқоқлиги юқори бўлган ЛБМни пуркаш имкони борлиги.
Бўяш, лаклаш, маҳсулотга эмал бериш, енгил алангаланувчи суюқликлар ёрдамида деталларни ювиш ва ёғсизлантириш ишлари ёнғин ўчириш воситалари, автоматлаштирилган ҳаво алмаштириш тизими билан таъминланган алоҳида хоналарда ёки махсус мослаштирилган ишлаб чиқариш участкаларида бажарилиши керак.
Бўёқ пуркагичларга бўёқ қувур ёки шланг орқали етказиб берилиши шарт. ЛБМ босим остида берилиши учун инерт газлардан фойдаланиш керак.
Бўяш камера ва кабиналарнинг ҳаво алмаштириш тизимидаги ҳавонинг тезлиги ишчи туйнук орқали тортиш тарафга қараб 1 м/с кам бўлмаслиги керак.
Вентиляторни тўхташида бўёқ бериш автомат тарзда тўхтатилиши, электр майдонида бўяш камераларида электростатик майдон ҳосил қилувчи ускунадан кучланишни ўчириш кўзда тутилиши керак.

40.