Ii-bob. Dinamika

Nyutonning ikkinchi konunini impuls yordamida ifodalash mumkinmi?

Buning uchun (9.2) ifodani yozib unda ekanligini e’tiborga olamiz. YA’ni

Matematika kursidan ma’lumkiuzgarmas kattalikni differentsial belgisi ostiga kiritib yozish mumkin. Klassik mexanikada m q const bulganidan

yoki (9.3)-ga asosan
(9.6)
Bu Nyutonning ikkinchi konunining umumiyrok kurinishidir: jism impulsininguzgarish tezligi unga ta’sir etadigan kuchga tengdir.
(9.6) – ifodaga moddiy nuktaning xarakat tenglamasi yoki moddiy nukta ilgarilanma xarakat dinamikasining asosiy tenglamasi deyiladi.
Endi moddiy nuktaga bir nechta kuchlar ta’sir etadigan xolni kuraylik.
Kuchlar ta’sirining mustakillik printsipi.
Agar moddiy nuktaga bir paytda bir nechta kuchlar ta’sir etayotgan bulsa, unda xar bir kuch guyoki boshka kuch moddiy nuktaga ta’sir etmaganidek Nyutonning ikkinchi konuniga muvofik tezlanish beradi. Bu koidaga kuchlar ta’sirining mustakillik printsipi deyiladi..
Bu printsipga asosan kuchlarni xam, tezlanishlarning tashkil etuvchilari kabi tashkil etuvchilarga ajratish mumkin. YA’ni tezlanishning tangentsial tashkil etuvchisi yunalishiga mos ravishda xarakat yunalishiga urinma buylab yunalgan tangentsial kuch va tezlanishning normal tashkil etuvchisi yunalishiga mos ravishda traektoriya markaziga tik yunalgan normal kuch . (19-rasm)

19-rasm
va ligidan foydalanib Nyutonning ikkinchi konuniga asosan

(9.7)
(9.8)
Agar moddiy nuktaga bir nechta kuchlar ta’sir etayotgan bulsa, unda kuchlarning mustakillik printsipiga asosan Nyutonning ikkinchi konunidagi ga bu kuchlarning teng ta’sir euvchisi sifatida karaladi.