Ichki kasallikiar

6 .1 1 . Yurakning ishemiya kasalliklari.
Stenokardiya (k o ‘krak qisishi)
Y u r a k n in g is h e m iy a kasalligi y u r a k toj to m ir la r i n i n g a t e r o s k le ­
rozga u c h r a s h i va m io k a r d g a q o n y e tk a z ilis h in in g k a m a y is h i yoki 
t o ‘x ta b qolish ig a b o g ‘liq b o l g a n y u r a k m u s h a g in in g o ‘tk ir yoki 
s u ru n k a li z a ra r la n is h id ir. X a sta lik riv ojlanishiga ta s h q i va ichki 
m u h i t n i n g t u r l i - t u m a n o m i ll a r i , a r te r i a l g i p o t e n z i y a , c h e k is h ,
g ip e rx o le ste rin e m iy a , k a m h a r a k a tlik , y o g 6 b o sish i s a b a b b o l a d i .
2 0 0 0 -y ild a b o ‘lib o ‘tg a n 0 ‘z b e k is to n k a r d io lo g la r in in g IV syez- 
dida klinik am aliyotda yurak ishemiya kasalligining tasnifini toMdirgan 
h o l d a y angi m o d e li ta k lif etildi.
1. T o j t o m i r l a r kasalligi sababli t o 's a t d a n o 6lim (y u r a k n in g
b ir la m c h i t o 6xtashi).
2. S te n o k ard iy a .
2.1. Z o 6riq ish s te n o k a r d iy a s i, b a r q a r o r .
2.2. B e q a r o r s te n o k a rd iy a :
190

---

• ilk b o r p a y d o b o l g a n s te n o k a r d iy a ;
• z o ‘riqish d ag i s te n o k a r d iy a n i rivojlanishi;
• a n g io s p a s tik s te n o k a r d iy a ;
• ilk in f a r k td a n keyingi ste n o k a r d iy a ;
• ilk j a r r o h li k d a n keyingi ste n o k a r d iy a .
3. M io k a r d is h e m iy a s in in g o g ‘riqsiz turi.
4. M io k a rd infarkti.
• tis h c h a li Q - Q M 1 ;
• tis h c h a s iz Q - N O M I .
5. I n f a r k td a n keyingi kard io sk lero z.
6. Y u r a k ritm in in g buzilishi (sh a k lin i k o ‘rsa tga n h o ld a ).
7. Y u ra k yetishmovchiligi (shakli va bosqichini k o ‘rsatgan holda).
S te n o k a rd iy a (y u n o n . 
stenos— \ox,
qisqa va 
kardia— yurak),
yurak
qisishi — y u ra k is h e m ik kasalligining ken g ta rq a lg a n shakli, k o ‘krak 
s o h a s i d a t o ‘s a t d a n p a y d o b o ‘la d i g a n g ‘ijim lo v c h i o g ‘riq b ila n
o ‘ta d ig a n kasallikdir.
Etiologiyasi.
S te n o k a r d i y a d a k o r o n a r q o n a y la n is h in in g izd an
c h iq is h i n a tija s id a o g ‘riq sezgilari p a y d o b o i a d i . S te n o k a r d iy a
m i o k a r d d a o ‘t k ir k islo ro d g a y o lc h im a s lik ( is h e m iy a ) p a y d o b o ‘lib 
k e la y o tg a n in i, y a ’ni o q ib k e la y o tg a n q o n n i n g m io k a r d fu n k sio n a l 
e h t i y o j ig a y e t m a y q o l a y o t g a n i n i k o ‘r s a ta d ig a n k lin ik b elg id ir. 
Kislorod k a m c h il b o l s a , yu ra k m u sk u li skelet m uskuli singari ishlay 
o lm a y qoladi.
M i o k a r d d a y e t i s h m a y t u r g a n k i s l o r o d n i n g o ‘rni y u r a k n in g
b o ‘s h a s h i s h fazasi — d i a s t o l a d a t o ‘ladi. S h u m u n o s a b a t b ila n
k o r o n a r siste m a g a q o n o q ish in i c h e k la b q o ‘y a d ig a n yoki y u r a k n in g
z o ‘r b e r ib is h la sh in i ta la b e ta d ig a n h a m m a s a b a b la r s te n o k a r d iy a
p a y d o b o ‘lishini o s o n la s h tira d i.
S t e n o k a r d i y a b i l a n o g ‘r i g a n k a s a l l a r n i n g t o ‘q s o n f o i z i d a
u c h r a y d i g a n k o r o n a r a r te r iy a la r a te r o s k le ro z i a h a m i y a ti h a m d a
k o ‘krak qisishiga k o ‘p r o q s a b a b b o l i s h j i h a t id a n b ir in c h i o ‘rin d a
tu rad i. Z a x m , g ip e r to n iy a kasalligi, r e v m a tiz m , a n e m i y a singari 
kasalliklar h a m s te n o k a r d iy a p a y d o b o l i s h i g a k a tta t a ’sir k o ‘rsatishi 
m u m k in . Y u r a k n in g a o r ta l p o ro k la r i b a ’z a n s t e n o k a r d iy a sababi 
b o ‘lib q o la d i. A te r o s k le r o z s a l-p a l avj o lg a n b o l s a , s t e n o k a r d iy a
t o m ir la r s p a z m i ( k a r o n a r s p a z m ) tufayli kelib c h iq ish i m u m k in .