I semester 1-mavzu: “Jahon arxivlari tarixi va horijiy mamlakatlarda arxiv ishi tarixi” fanining maqsad va vazifalari Reja

Tavsiya etilgan adabiyotlar ro'yxati:
1. Ладынин И. А. и др. История древнего мира: Восток, Греция, Рим. – М., 2004.
2. История древнего востока. Под. ред. А. Дъяконова. – M., 1988.
3. Замаровский В. Их величества пирамиды. – M., 1982.
4. Берлов О. Д. Общественние отношение а Египте эпохи Среднего царства. – М., 1978.
5. История древнего мира: Восток, Греция, Рим. – М., 1973.
6. Муҳамедов Ҳ. Хорижий мамлакатлар давлат ва ҳуқуқи тарихи. – Тош­кент: ТДЮИ, 2003. – 236 б.
8-mavzu: Qadimgi Bobilda arxiv ishi.
Reja:
1. Qadimgi Bobilda arxiv ishining asosiy hujjatlari.
2. Quyunjiq arxivi
3. Kohinlar arxivlari. Harbiy yozishmalar

Қуюнжик архиви – Қуюнжик харобаларидан Оссурия пойтахти Ниневия шаҳри қолдиқлари топилиб, уни ўрганиш ишлари XX асрнинг 30 йилларигача давом этган. Қазиш ишлари археолог олимлар Г.Лейард, Р.Кемпбел-Томпсонлар томонидан олиб борилган.

Қуюнжиқ тепалигининг пастки қатламлари эр.авв. VI-III асрларга оид. Энг қадимги даврларга оид эр.авв. 23-18 асрларга тегишли. Аккад давлати хукмдорининг бронзадан ишланган боши, сарой қолдиқларидан чизилган суръатлар топилган. Харобалардан Набу, Иштар ибодатхоналари Синахреб ва Ашурбанипал саройи қолидиқлари топилган.
Энг аҳамиятли топилмалардан бири Ашурбанипалнинг архив-кутубхонаси бўлиб ундан: лой тахтачаларидаги шумер тилидаги матнлар, оссур-вавилон адабиётлари ва илм фанга оид манбалар, иш ҳужжатлари топилган.
Mixxatni deshifrovkasi (o`qilishi). Mesopotamiya, Eronga birinchi ilmiy safar qilgan kishi XVII asrda daniyalik olim K.Nibur edi. U Yevropaga qadimgi Eron poytaxti Persepol saroyidan mixxat yozuvlarini olib keldi.
1802 yilda klassik fanlar o’qituvchisi nemis olimi Grotofend 39 ta belgidan 10 ta mixxatni o’qidi. XIX asrning 30-40 yillarida Yaqin Sharqda uzoq yillar ishlagan ingliz harbiysi va diplomati G.Roulingson mixxatlarni o’qilishida katta hissa qo’shdi. U Eronda Xamadon (Midiyaning qadimgi poytaxti Ekbatana) shahri yaqinida Behistun qoyasida Doro I ning uch tildagi ulkan yozuvini topdi. 1947 - yilda Roulingson yozuvning Bobil qismidagi 600 belgidan 250 tasini aniqladi. Olimlar J.Oppenxeym, E.Xinks va boshqalar Mesopotamiyaning Akkad mixxatlarini o’qishga o’z hyissalarin qo’shdilar. 1855 - yilda Behistun yozuvining uchinchi qismi elam tilidagi mixxatlar ham olimlar tomonidan o’qildi.
XIX asrning 90-yillarida nemis olimi F.Delich akkad tilining grammatikasi va lug`atini yaratdi.
Shumer mixxat yozuvini o’qish keyinroq XIX asrning I yarmida F. Tyurgo-Danjan, O. Pepel, A. Daymel va A. Falkenshteynlar tomonidan amalga oshirildi.
Bobil podshosi Xammurapining XX asr boshlarida kashf etilgan qonunlar to`plamida va yanada ozroq topilgan xett qonunlarida aholi birinchi navbatda erkin odamlarga va qullarga bo`linadi.