I semester 1-mavzu: “Jahon arxivlari tarixi va horijiy mamlakatlarda arxiv ishi tarixi” fanining maqsad va vazifalari Reja

Ниневея архиви - Қадимги Осурия давлатининг шаҳарларидан бири бўлиб, ҳозирги Ироқ давлатининг Мосула шаҳрида жойлашган. Ниневия шаҳри эр.авв. VIII-VII асрларда Осурия пойтахтига айлантирилган. Ниневия шаҳрининг шимолий қисмида Ашурбанипал Синахереб саройининг жанубий-ғарбий қисми жойлашган. Бу ердан Ашурбанипал архиви ва 20 мингта китоб яъни лой тахтали ёзувлар топилган. Ниневея жанубий қисмида Имтор, Эмишмиш ибодатхоналари ва Асархаддан саройи жойлашган.
Эр.авв. 612 йилда Ниневия шаҳри янги Вавилон шохи Набапаласар ва Мидия шохи Киаксарлар томонидан ер юзасидан йўқ қилиб ташланган. Римликлар шаҳар ўрнида ҳарбий колонна ташкил этган. Ниневия шаҳри ҳақидаги маълумотлар Куюнжиқ шаҳри қолдиқларидан кўпгина маълумотлар топилган.
Кул-тепа-Олд Осиё худудларида қадимги даврга тегишли кўпгина тепаликлар бу ном билан аталади. Ушбу тепаликларнинг кўпи энеолит ва бронза даврларига тегишли. Кавказ орти худудларида бир нечта тепаликлар аниқланган.
1. Биринчи тепалик атрофи диаметри 200 м. баладлиги 15 м. бўлиб Арманистон худудида аниқланган. Ушбу тепаликда илк деҳқончиликнинг эр.авв. III асрга тегишли намуналар топилган.
Шу билан бирга лой хайкалтарошлик намуналари ҳам топилган.
Иккинчиси Озарбайжон давлатининг Нахечабам худудида аниқланган бўлиб атрофии яъни диаметри 100-150 м. баландлиги 14 м. 1904-1951-64 йиллар қазиш ишлари натижасида 4 маданият қатлами аниқланган.
Учинчиси – Туркия давлатида аниқланган бўлиб илк бор 1880 йилда аниқланган. Изланишлар 1906 йилдан кейин археолог Э.Шонтр: Г.Винклер, Б.Грозний, 1948 йилда ака ука Т. ва Н. Ўзгючлар томонидан қадим даврига оид 3 қатлам аниқланган. Ҳароба жойларидан сарой, қабристон, кичик ҳайкалчалари топилган. Ушбу топималар Анатолия шаҳрининг эр.авв. III минг йилликда Оссурия, Троя ва Сирия давлатлари билан бўлган алоқаларни ёритувчи муҳим бўлган манбалар ҳисобланади.
Tayanch so’z va iboralar: Afsonalar, Ossuriya, Кул-тепа архиви, Ниневия архиви, Ашшурбанипал кутубхонаси.
Назорат саволлари:
1. Оссурия шаҳарлари тарихига оид манбаларни сананг?
2. Ниневия архиви тўғрисида маълумот беринг?
3. Култепа архивида нечта фонд мавжуд бўлган?