I. S. Sodiqov avtomobil yo‘llarining transport-ekspluatatsion ko‘rsatkichlari toshkent

P^*  0,02

^CJ
_P*

 0,324  ^J

J
0,8  P^*


(8.13)

^J - yo‗l yuzasi (MPa) bilan avtomobil g‗ildiragining yo‗l qoplamasi tekisligida o‗rtacha muayyan bosim. 8.4-jadvalga muvofiq avtomobilning o‗qqa tushadigan yukiga qarab aniqlanadi:
Jadval 8.4.

Qj (ts)	P* J (MPa)	Qj (ts)	P* J (MPa)	Qj (ts)	P* J (MPa)	Qj (ts)	P* J (MPa)
4	0,38	8	0,56	12	0,64	16	0,68
5	0,47	9	0,58	13	0,65	17	0,69
6	0,51	10	0,60	14	0,66	18	0,70
7	0,54	11	0,63	15	0,67	19	0,71

Umumiy foydalanishdagi avtomobil yo‘llarida og‘ir va katta o‘lchamli transport vositalarining o‘tishidan zararni qoplash tartibi

Og‘ir transport vositalaridan zararni hisoblash usuli. (R. O‗zbekiston Respublikasida qo‗llaniladigan usul)Umumiy foydalanishdagi yo‗llarda og‗ir yuklarni tashish uchun to‗lov miqgachari avtdanransport vositalarining umumiy hajmiga, to‗liq massalarga, harakat yo‗nalishining uzunligiga bog‗liq va formula

bo‗yicha hisoblanadi: ^C_p
[П_ПМ  (П_ОМ1 ... П_ОГ )] S  n,
(8.14)

bu erda S_r -avtdanransport vositasida og‗ir va katta hajmdagi yuklarni tashish uchun to‗lov; P_PM -jadvallarda ko‗rsatilgan maksimal ruxsat etilgan qiymatlarning avtdanransport vositalarining to‗liq massasini oshirish uchun to‗lov miqgachari. P_OM1-formula (8.14) bilan, ilova ko‗rsatilgan maksimal ruxsat etilgan qiymatlar transport vositalari har umumiy massasi ortiqchaligi uchun to‗lov hajmi. Pog-og‗ir yuk avtomobillari, yo‗nalishi uzunligi ruxsat etilgan maksimal qiymatdagi avtdanransport vositalarining gabaritlaridan oshib ketganlik uchun to‗lov miqgachari, og‗ir og‗ir yuklarni bir necha marta tashishda esa og‗ir transport vositasining o‗rtacha kunlik kilometrlari. S_znx0,05, 3 m dan ortiq formula bo‗yicha (8.16.) n -ruxsat berilgan muddat (kun). S -og‗ir yuk tashuvchi transport vositasining uzunligi (yuz km).
O‗zbekiston Respublikasi umumiy foydalanishdagi avtomobil yo‗llari bo‗yicha og‗ir vaznli yuklarni olib o‗tish uchun to‗lov undirishdan olingan mablag‗lar hisob-kitoblarga va yo‗l tashkildani hisobiga o‗tkaziladi. O‗zbekiston Respublikasi umumiy foydalanishdagi avtomobil yo‗llari bo‗yicha og‗ir vaznli yuklarni olib o‗tish uchun to‗lov undirishdan olingan mablag‗lar mazkur avtomobil yo‗llarini og‗ir vaznli yuklarni olib o‗tish natijasida ularga etkazilaydangan zararni qoplash, shuningdek, yo‗l harakati xavfsizligini tashkil etish bilan bog‗liq harajatlarni qoplash hamda ularga avtomobil yo‗llari va inshodanlarning holatini

nazorat qilish, shu jumladan nazorat va texnik uskunalarga yo‗naltiriladi.Yo‗l kategoriyasiga qarab, ortiqcha yukni tashish paytida zarar etkazilgan zararlangan yedirilish va buzilishni va yo‗l to‗shamalarini tiklash uchun harajatlar miqgachari quyidagi formula bilan belgilanadi:
_{П } (К_СН  1)Q_НГ  К_{ИН (8.15)}

К
ОМ
ОП
K_SN -yukning me‘yordan yuqoriligini xisobga oluvchi koeffitsient. K_SN qiymati, yo‗l toifasiga va ortiqcha yukning og‗irligiga qarab, jadval 8.5, 8.6 keltirilgan.
Q_NG -me‘yoriy yuklarni tashish paytida yo‗l to‗shamalarini ta‘mirlash va saqlash uchun yillik harajatlar miqgachari.
Q_NG = S_gacha * 0,002
S_gacha – yo‗l to‗shamasining balans qiymati, jadval 8.7
K_OP -yo‗l to‗shamasining nisbiy mustaxkamligi koeffitsienti, jadval 8.8 K_IN -inflyasion koeffitsient.